แนวทางการจัดการการใช้ที่ดินและทรัพยากรน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำท่าจีนตอนล่าง

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเสนอแนวทางการจัดการการใช้ที่ดินและทรัพยากร น้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำท่าจีนตอนล่างซึ่งประกอบด้วยจังหวัดนครปฐมและสมุทรสาคร ให้สอดคล้องกับสถานภาพและการใช้ทรัพยากรน้ำ, แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน และเงื่อนไขในการจัดการการใช้ที่ดินและน้ำของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จากการศึกษาพบว่าพื้นที่ลุ่มน้ำท่าจีนตอนล่างมีการพัฒนาระบบชลประทานตั้งแต่ สมัยรัชกาลที่ 5 เพื่อการขยายพื้นที่เกษตรกรรมทำให้พื้นที่ศึกษาเริ่มมีความเกี่ยวเนื่องกับ การพัฒนาประเทศ การเปลี่ยนแปลงสภาพทางเศรษฐกิจและการใช้ที่ดินในปัจจุบันซึ่งประกอบด้วย การทำนาร้อยละ 35, ไม้ผลร้อยละ 20, เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำร้อยละ 15, ชุมชนและเมืองร้อยละ 15, เพาะปลูกพืชไร่ร้อยละ 10 และอื่นๆร้อยละ 5 ส่งผลให้เกิดปัญหาสำคัญ ได้แก่ การขาดแคลนน้ำ, คุณภาพน้ำลดต่ำลง, การใช้ น้ำบาดาลเพิ่มสูงขึ้น และการแทรกตัวของน้ำเค็ม โดยมีสาเหตุจากจำนวนประชากรเพิ่มมากขึ้น, การขยายตัวของพื้นที่เมือง, จำนวนโรงงานอุตสาหกรรมเพิ่มมากขึ้น, การขยายพื้นที่ทำการประมง, สิ่งปฏิกูลจากฟาร์มสุกร, และการลดลงของระบบนิเวศของลุ่มน้ำตามธรรมชาติ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีแนวทางจัดการและการมาตรการควบคุมการใช้ที่ดินให้ สมดุลกับสถานภาพและการใช้น้ำรวมไปถึง การรักษาคุณภาพและการพัฒนาแหล่งน้ำ ผู้วิจัยได้เสนอแนะแนวทางการดำเนินงานของหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้องโดย คณะกรรมการลุ่มน้ำท่าจีนมีอำนาจหน้าที่ในการตัดสินใจและรับผิดชอบต่อการ จัดการพื้นที่ทั้งหมดโดยมีหน่วยงานที่ทำหน้าที่ประสานงาน ได้แก่ กรมโยธาธิการและผังเมืองประสานงานด้านโครงสร้างพื้นฐานและการใช้ ที่ดิน, กรมทรัพยากรน้ำในด้านการจัดการน้ำ และกรมควบคุมมลพิษในด้านการควบคุมมลพิษและ สิ่งแวดล้อม ในส่วนแผนปฏิบัติการณ์เสนอให้มีแนวทางการจัดสรรน้ำในภาคกลางอย่างชัดเจน, กำหนดเขตเฉพาะในการควบคุมมลพิษ, เขตอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรน้ำ, และการปรับปรุงพื้นที่ชายฝั่งทะเล