การทำจิตวิญญาณให้เป็นสินค้าในนิตยสารผู้หญิง

Abstract

การวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพที่อาศัยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา และสัมภาษณ์แบบเจาะลึก เพื่อศึกษาถึงความหมายในมิติจิตวิญญาณที่ถูกสร้างให้อยู่ในรูปของสินค้า และปัจจัยที่ส่งผลต่อการนำเสนอเนื้อหาจิตวิญญาณ โดยศึกษาจากนิตยสารผู้หญิงจำนวน 3 ชื่อฉบับ คือ นิตยสารแพรว LIPS และ ELLE ที่ออกจำหน่ายในช่วงปี พ.ศ. 2547 เป็นจำนวนทั้งสิ้น 36 ฉบับ รวมถึงใช้วิธีสัมภาษณ์บรรณาธิการนิตยสารและสื่อหนังสือพิมพ์ รวมทั้งผู้ผลิตโฆษณาถึงปัจจัยที่มีส่วนกำหนดให้มีการนำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับจิตวิญญาณ ผลการวิจัยพบว่า การนำเสนอรูปแบบและเนื้อหาเชิงสัญญะเกี่ยวกับจิตวิญญาณในนิตยสารผู้หญิงทั้ง 3 ชื่อฉบับ พบว่า เนื้อหาที่นำเสนอเกี่ยวข้องกับเรื่องของความงาม อาหารและเครื่องดื่ม สปา การออกกำลังกาย และการแพทย์ทางเลือก โดยการนำเสนอเนื้อหาดังกล่าวจะพบมากในรูปแบบของโฆษณา ซึ่งเป็นสัดส่วนร้อยละ 90 ของเนื้อหาทั้งหมด สำหรับในส่วนของบทความนั้นเป็นการนำเสนอเนื้อหาในลักษณะของการแนะนำสินค้าในรูปแบบของโฆษณาแฝง จิตวิญญาณที่ถูกทำให้เป็นสินค้าในนิตยสารผู้หญิง เป็นการนำเสนอโดยผ่านรูปแบบของสัญลักษณ์ (Symbol) ที่สื่อให้เห็นถึงความหมายในระดับลึกของการนำเอาความหมายทางจิตวิญญาณมาถ่ายทอดผ่านรูปแบบของสินค้า ซึ่งความหมายทางจิตวิญญาณที่ถูกนำมาใช้นั้นสามารถจำแนกได้เป็น 5 ประเภท ได้แก่ ความสงบ ความสุข ความผ่อนคลาย ความดีงาม และการเข้าถึงความสมดุลทางจิตใจ โดยความผ่อนคลายเป็นความหมายทางจิตวิญญาณที่ถูกนำมาใช้มากที่สุด ซึ่งปัจจัยที่มีส่วนสำคัญในการกำหนดให้มีการนำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับจิตวิญญาณในนิตยสารผู้หญิง คือ สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจ