การสำรวจภาวะโภชนาการและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะโภชนาการ ของเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษา ในจังหวัดสุโขทัย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินภาวะโภชนาการ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะโภชนาการของนักเรียนชั้นประถมศึกษาในจังหวัดสุโขทัย กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 ที่สุ่มเลือกได้จากโรงเรียนในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษา จังหวัดสุโขทัย จำนวน 1,295 คน จาก 8 โรงเรียนที่ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลหรือสุขาภิบาล และจำนวน 1,685 คน จาก 16 โรงเรียน ที่ตั้งอยู่นอกเขตเทศบาลหรือสุขาภิบาล การประเมินภาวะโภชนาการโดยใช้เกณฑ์ส่วนสูงตามอายุ ประกอบกับเกณฑ์น้ำหนักตามส่วนสูง และศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องโดยใช้แบบสอบถามสำหรับนักเรียน ผู้ปกครองนักเรียน และสำหรับโรงเรียน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS/FW ผลการศึกษา พบว่า นักเรียนชั้นประถมศึกษามีน้ำหนักตัวปกติ ร้อยละ 76.7 น้ำหนักต่ำกว่า มาตรฐานร้อยละ 16.0 และน้ำหนักสูงกว่ามาตรฐาน ร้อยละ 7.3 นักเรียนจากโรงเรียนที่ตั้งอยู่ในเขต เทศบาลหรือสุขาภิบาลและนักเรียนจากโรงเรียนนอกเขต มีภาวะโภชนาการแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ (p<0.001) แต่ไม่พบความแตกต่างระหว่างนักเรียนชายกับนักเรียนหญิง และระหว่างชั้น ประถมปีที่ 1-6 ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าบริโภคนิสัยเป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่ง ที่เกี่ยวข้องกับ ภาวะโภชนาการของนักเรียน โดยพบว่า นักเรียนกลุ่มที่มีน้ำหนักสูงกว่ามาตรฐาน มีการรับประทาน อาหารทั้ง 3 มื้อและอาหารว่างเป็นประจำ มากกว่านักเรียนกลุ่มที่มีน้ำหนักปกติ และน้ำหนักต่ำกว่า มาตรฐาน ส่วนปัจจัยด้านครอบครัว พบว่า ผู้จัดเตรียมอาหารในครอบครัวส่วนใหญ่คือมารดา ภาวะโภชนาการของนักเรียน มีความสัมพันธ์กับปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมในครอบครัว ซึ่งได้แก่ ระดับการศึกษา และอาชีพของบิดา-มารดานักเรียน ตลอดจนระดับรายได้ของครอบครัว ดังนั้น การส่งเสริมภาวะโภชนาการในเด็กวัยเรียนจึงควรให้ความสำคัญต่อการให้โภชนศึกษาแก่นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียน รวมทั้งควรให้การส่งเสริมสนับสนุนโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน โดยเฉพาะโรงเรียนที่อยู่ในเขตชนบท และเพื่อจะได้ทราบถึงแนวโน้มของการเจริญเติบโตของเด็กวัยเรียน จึงควรมีการบันทึกข้อมูลการเฝ้าระวังภาวะการเจริญเติบโตของเด็กวัยเรียน ในส่วนของนักเรียนที่มีน้ำหนักสูงกว่าเกณฑ์ไว้ด้วย