อนุญาโตตุลาการในสัญญาทางปกครองที่มีคู่สัญญาฝ่ายเอกชนเป็นเอกชนต่างชาติ

Abstract

ศึกษาการระงับข้อพิพาทที่เกิดจากสัญญาทางปกครองระหว่างคู่สัญญาฝ่ายรัฐ กับคู่สัญญาฝ่ายเอกชนซึ่งมักเป็นนิติบุคคลต่างประเทศภายใต้พระราชบัญญัติจัด ตั้งศาล ปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 และพระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ พ.ศ. 2545 ในสามประเด็นคือ ขอบเขตของข้อพิพาทใดที่สามารถระงับข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการได้ วิธีการอนุญาโตตุลาการสำหรับข้อพิพาทที่เกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง ระหว่างรัฐกับเอกชนต่างชาติควรดำเนินการอย่างไร และศาลปกครองซึ่งเป็นศาลที่มีขอบเขตอำนาจควรใช้หลักกฎหมายใด ในการพิจารณาและบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ ในคดีที่ข้อพิพาทเกิดจากสัญญาทางปกครองระหว่างรัฐกับเอกชนต่างชาติ ผลการวิจัยพบว่า การระงับข้อพิพาทที่เกิดจากสัญญาทางปกครองในประเทศไทย สามารถทำการอนุญาโตตุลาการเคยใช้หลักกฎหมายเอกชนในการวินิจฉัยชี้ขาด แต่ประเทศไทยยังขาดกฎหมายสารบัญญัติและกฎหมายวิธีพิจารณาความ สำหรับสัญญาทางปกครองและวิธีอนุญาโตตุลาการในสัญญาทางปกครอง ซึ่งประเทศไทยควรรีบออกกฎหมายดังกล่าวให้เหมาะสม อีกทั้งปัจจุบันเป็นยุคการค้าไร้พรมแดน เอกชนภายในสามารถจดทะเบียนแก้ไขเป็นเอกชนต่างชาติได้ และเอกชนต่างชาติสามารถจดทะเบียนเป็นเอกชนภายในประเทศเช่นกัน กฎหมายที่ใช้สัญญาทางปกครองและวิธีอนุญาโตตุลาการ ในสัญญาทางปกครองระหว่างรัฐกับเอกชนและระหว่างรัฐกับเอกชนต่างชาติ จึงต้องใช้กฎหมายเดียวกัน มิฉะนั้นจะเกิดความแตกต่างและไม่เป็นธรรม ประเทศไทยจึงไม่ สมควรกำหนดให้สัญญาทางปกครองระหว่างรัฐกับเอกชนต่างชาติ ใช้กฎหมายในการระงับข้อพิพาทที่มีสิทธืดีกว่าเอกชนภายในประเทศ ปัจจุบันประเทศไทยมีการเจรจาเพื่อทำข้อตกลงเขตการค้าเสรีกับต่างประเทศ จากการศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีสหรัฐอเมริกา-สิงคโปร์ ซึ่งสหรัฐอเมริกาจะใช้เป็นต้นแบบในการเจรจากับประเทศไทย พบว่า ในการระงับข้อพิพาทที่เกิดขึ้นให้ใช้สถาบัน ICSID ซึ่งไม่เป็นธรรมและอาจสร้างปัญหาแก่ประเทศไทย ประเทศไทยจึงควรระวังในประเด็นดังกล่าว และควรออกกฎหมายสารบัญญัติเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง