กระบวนการกำหนดนโยบายในระบบการเมืองไทย : ศึกษากรณีการแก้ไขรัฐธรรมนูญฉบับปีพุทธศักราช 2534 ในปี 2535

Abstract

เพื่อศึกษาบทบาทกลุ่มผู้เรียกร้องทางการเมืองในเหตุการณ์พฤษภาทมิฬใช้อำนาจและอิทธิพล เพื่อให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญฉบับปีพุทธศักราช 2534 โดยเฉพาะการศึกษาถึงวิธีการ ช่องทาง และการดำเนินกิจกรรมทางการเมืองจากเหตุการณ์พฤษภาทมิฬของกลุ่มผู้เรียกร้องทางการเมือง ผลการวิจัยพบว่า การเรียกร้องให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญนั้น แท้จริงแล้วมาจากความต้องการของกลุ่มทางการเมืองจำนวนหนึ่ง ที่เห็นความไม่ชอบธรรมในการร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งมีเนื้อหาไม่เป็นประชาธิปไตยอย่างแท้จริง มีการเปิดโอกาสให้บุคคลภายนอกซึ่งอาจเป็นบุคคลในคณะ รสช. มาเป็นนายกรัฐมนตรี กลุ่มดังกล่าวจึงมีการเคลื่อนไหวในการต่อต้านคณะ รสช. ภายหลังการเลือกตั้งได้นายกรัฐมนตรีที่มาจากคณะ รสช. จริง จึงมีการเคลื่อนไหวอีกครั้งอย่างกว้างขวางในการต่อต้านนายกรัฐมนตรีที่มาจากคนภายนอกรัฐสภา ประเด็นในการต่อต้านคณะ รสช. ได้เปลี่ยนประเด็นในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ เนื่องจากเมื่อมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญในประเด็นสำคัญแล้ว จะทำให้นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง และปิดกั้นโอกาสของบุคคลในคณะ รสช. ไม่ให้เข้ามามีอำนาจทางการเมือง การเปลี่ยนแปลงประเด็นดังกล่าวนับว่าเป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญ เพราะเป็นการเปลี่ยนประเด็นจากความต้องการของบุคคลกลุ่มเล็กๆ ขยายออกไปเป็นความต้องการของมวลชนส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นกลุ่มผลักดันภายนอกรัฐสภาที่ต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญให้เป็นประชาธิปไตยมากยิ่งขึ้น กลุ่มผู้คัดค้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญจึงสามารถแสวงหาแนวร่วมได้อย่างกว้างขวาง ซึ่งนำไปสู่ความสำเร็จในการล้มล้างอำนาจ รสช. และแก้ไขรัฐธรรมนูญในที่สุด