WTO กับการใช้มาตรการฝ่ายเดียวเพื่อคุ้มครองทรัพยากรร่วมของโลก : ศึกษากรณีสหรัฐอเมริกาห้ามนำเข้ากุ้ง และผลิตภัณฑ์จากกุ้งจากประเทศไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะทราบว่ามาตรการฝ่ายเดียวทางการค้า เพื่อคุ้มครองทรัพยากรร่วมของโลกนั้น ไม่สามารถกระทำได้ภายใต้กฎการค้าเสรีขององค์การการค้าโลก ในการศึกษาวิจัยผู้เขียนจะแสดงให้เห็นหลักการค้าเสรีที่สำคัญๆ ขององค์การการค้าโลกตามมาตรา I III XI ข้อยกเว้นเพื่อคุ้มครองสิ่งแวดล้อมตามมาตรา XX (b) และ (g) กรณีพิพาทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนำเอาข้อยกเว้นดังกล่าวมาใช้ วิเคราะห์คำตัดสินภายใต้ข้อตกลงแกตต์และองค์การการค้าโลก ซึ่งได้แสดงให้เห็นถึงขอบเขตและเงื่อนไขของการนำเอาข้อยกเว้นตามมาตรา XX (b) และ (g) มาใช้บังคับซึ่งได้มีการตีความพัฒนาเรื่อยมาเป็นลำดับ นอกจากนี้ได้แสดงให้เห็นแนวทางในการคุ้มครอง และอนุรักษ์ทรัพยากรที่มีลักษณะเป็นทรัพยากรร่วมของโลก ของประชาคมโลกตามอนุสัญญาระหว่างประเทศต่างๆ และสุดท้ายได้มีการวิเคราะห์ถึงคำตัดสินของกรณีพิพาทเรื่อง United States-Import Prohibition of certain Shrimp and Shrimp Products ทั้งของคณะกรรมาการวินิจฉัยข้อพิพาทและขององค์กรอุทธรณ์ ผลของการวิจัยพบว่าองค์กรอุทธรณ์ในคดีนี้ได้พิจารณาและตัดสินว่า การใช้มาตรการทางการค้าในลักษณะห้ามนำเข้าสินค้า โดยอ้างข้อยกเว้นตามมาตรา XX (g) นั้นไม่สามารถกระทำได้ หากมิได้มีการคำนึงถึงมาตรการในการคุ้มครองและอนุรักษ์ ที่ประเทศนั้นได้ดำเนินการอยู่แล้ว ซึ่งตามคำตัดสินได้มีการตีความและเงื่อนไขของมาตรา XX (g) กว้างออกไปกว่ากรณีพิพาทที่ผานมาในอดีตหลายประการ ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อนโยบายทางการด้านการค้า และสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย ดังนั้นจึงต้องมีการปรับตัวและเร่งพัฒนานโยบายด้านสิ่งแวดล้อม มากขึ้นกว่าที่เป็นมา