การกระจายอำนาจกับเครือข่ายทุนในชุมชน : ศึกษากรณีองค์การบริหารส่วนตำบลในจังหวัดมหาสารคาม

Abstract

ศึกษาเปรียบเทียบลักษณะและทิศทางของเครือข่ายมุนในชุมชนในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบล ที่มีความเจริญแตกต่างกันภายหลังการยกฐานะสภาตำบลเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ตาม พรบ. สภาตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 ผลการศึกษาพบว่า ในพื้นที่มีความเจริญสูง กลุ่มทุนในพื้นที่ได้ทำการสะสมทุน และเกิดการต่อสู้แข่งขันระหว่างทุนในชุมชนเป็นระยะเวลาอันยาวนาน จนในปัจจุบันทุนในกระจุกตัวอยู่ในมือของนายทุนเพียงบางกลุ่ม และภายหลังจากการเปลี่ยนรูปแบบการบริหารจากสภาตำบลมาเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ในปี พ.ศ. 2540 กลุ่มทุนที่ครองอำนาจทางเศรษฐกิจของชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมทางการเมือง และสร้างเครือข่ายในองค์การบริหารส่วนตำบล จนสามารถผูกขาดอำนาจทางเศรษฐกิจ และการเมืองในชุมชนไว้ได้ ส่วนในพื้นที่เจริญต่ำอำนาจทางเศรษฐกิจ และการเมืองในอดีตได้ถูกครอบงำโดยกำนันผู้ใหญ่บ้าน จนกระทั่งภายหลังจากการเปลี่ยนรูปแบบการบริหารจากสภาตำบลมาเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ในปี พ.ศ. 2540 ส่งผลให้อำนาจของกำนันผู้ใหญ่บ้านที่แม้จะมีอยู่ในการบริหารงานขององค์การบริหารส่วนตำบลชุดแรกเริ่มเสื่อมคลายลง และจางหายไปในการบริหารงานขององค์การบริหารส่วนตำบลชุดต่อมา และผลประโยชน์ที่เพิ่มมากขึ้นขององค์การบริหารส่วนตำบลทำให้กลุ่มอำนาจต่างๆ ในชุมชนเข้ามาแข่งขันกันจนเกิดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มต่างๆ ในชุมชน โดยเฉพาะภายหลังจากการเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนตำบลโดยตรง เมื่อนายทุนได้เข้ามามีอำนาจทางการบริหาร ทำให้เกิดการปะทะกันระหว่างนายทุนกับสามาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากฐานอำนาจเก่า