ปัญหาและความเข้าใจในการปฏิบัติวิชาชีพของสถาปนิกในขั้นตอนการศึกษาโครงการก่อนการออกแบบ

Abstract

การศึกษาโครงการเป็นขั้นตอนแรกในการปฏิบัติวิชาชีพสถาปัตยกรรม ในปัจจุบันการศึกษาโครงการเริ่มมีความสำคัญมากขึ้น ซึ่งเป็นอีกหนึ่งปัจจัยในการพิจารณาการลงทุนของเจ้าของโครงการ และการศึกษาโครงการยังเป็นเหมือนการวางแผนโครงการเบื้องต้น เพื่อที่จะสามารถดำเนินการปฏิบัติวิชาชีพได้อย่างถูกต้องและมีคุณภาพในการดำเนินงานในขั้นออกแบบต่อไป การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา หลักการ ทฤษฎีของการศึกษาโครงการ สภาพการปฏิบัติวิชาชีพและขอบเขตบริการในขั้นตอนการศึกษาโครงการ และค่าบริการวิชาชีพการศึกษาโครงการในปัจจุบัน ซึ่งมีประเภทโครงการและขนาดโครงการเป็นปัจจัยที่ทำให้การบริการวิชาชีพการศึกษาโครงการแตกต่างกันของสำนักงานสถาปนิกไทย โดยอาศัยการศึกษาจากเอกสาร งานวิจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาโครงการในการปฏิบัติวิชาชีพสถาปัตยกรรมของประเทศไทย และศึกษาข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง โดยแบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ 1) สำนักงานขนาดเล็ก บุคลากรน้อยกว่า 15 คน 2) สำนักงานขนาดกลาง บุคลากร 15-30 คน 3) สำนักงานขนาดใหญ่ บุคลากรมากกว่า 30 คน และหลังจากนั้นผู้วิจัยจึงนำมาวิเคราะห์ข้อมูลและสรุปการบริการวิชาชีพในขั้นตอนการศึกษาโครงการ จากการศึกษาสรุปได้ว่า การบริการวิชาชีพการศึกษาโครงการของสำนักงานสถาปนิกไทยในปัจจุบัน แบ่งออกเป็น 3 รูปแบบคือ 1) การบริการศึกษาโครงการโดยที่เจ้าของโครงการไม่ดำเนินงานต่อในขั้นตอนออกแบบและค่าบริการวิชาชีพไม่ชัดเจน 2) การบริการศึกษาโครงการโดยที่เจ้าของดำเนินงานต่อในขั้นตอนออกแบบและค่าบริการวิชาชีพ เป็นส่วนหนึ่งของค่าบริการวิชาชีพออกแบบสถาปัตยกรรม 3) การบริการศึกษาโครงการโดยเฉพาะและมีการตกลงค่าวิชาชีพอย่างชัดเจน ผลการศึกษาพบว่า การบริการการศึกษาโครงการประกอบไปด้วย 3 ขั้นตอนด้วยกัน คือการศึกษารายละเอียดโครงการ การศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการ (ทางกายภาพ) และรวมไปถึงออกแบบแนวความคิด แต่สำหรับการบริการการศึกษาโครงการรูปแบบที่ 3 จะมีการบริการ การออกแบบแนวความคิด และการออกแบบร่างทางเลือกอีกด้วย และในเรื่องของค่าบริการวิชาชีพ สำนักงานสถาปนิกส่วนมาก (73%) ต้องการที่จะให้แยกค่าบริการวิชาชีพการศึกษาโครงการ เพราะยังต้องใช้องค์ความรู้ทางด้านวิชาชีพ และเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่จะพิจารณาว่าโครงการเกิดขึ้นจริง สำหรับหลักการคิดค่าบริการวิชาชีพการศึกษาโครงการควรอ้างอิงจากระบบการคิดแบบ man hour หรือแบบเหมารวมเนื่องจากการศึกษาโครงการนี้ยังไม่สามารถทราบถึงค่าก่อสร้างได้อย่างชัดเจน และประโยชน์ของการคิดแบบ man hour สามารถใช้อ้างอิงกับการเรียกเก็บค่าบริการกับเจ้าของโครงการได้อีกด้วย ข้อเสนอแนะอื่นๆ ควรให้องค์กรวิชาชีพควรปรับปรุงคู่มือสถาปนิก และเอกสารประกอบการปฏิบัติวิชาชีพ ในส่วนของการศึกษาโครงการ และมีการจัดทำเกณฑ์มาตรฐานเงินเดือน ค่าจ้างและค่าตอบแทนของสถาปนิกตามคุณสมบัติและประสบการณ์ เพื่อเป็นประโยชน์แก่สถาปนิกและผู้ใช้บริการทั่วไปให้เข้าใจการปฏิบัติวิชาชีพมากยิ่งขึ้น และเพื่อพัฒนามาตรฐานการปฏิบัติวิชาชีพให้ดียิ่งขึ้น