ประสบการณ์การดูแลสุขภาพชุมชนของผู้สูงอายุที่เป็นหมอพื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อบรรยายประสบการณ์การเป็นหมอพื้นบ้านในการดูแลสุขภาพชุมชนท้องถิ่นจังหวัดสุรินทร์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) ใช้ระเบียบวิจัยเชิงปรากฏการณ์วิทยา (phenomenology) ตามปรัชญาปรากฎการณ์วิทยาของ Husserl โดยผู้ให้ข้อมูลเป็นบุคคลที่มีภูมิลำเนาอยู่ในพื้นที่ที่ทำการศึกษาอย่างน้อย 1 ปี ทั้งเพศหญิงและเพศชาย มีอายุเกิน 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป มีประสบการณ์ในการให้การรักษาแบบหมอพื้นบ้าน เก็บรวบรวมข้อมูลในท้องถิ่นจังหวัดสุรินทร์ จำนวน 14 ราย โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (in – depth interview) และทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการตีความตามขั้นตอนแบบของ Colaizzi ผลการศึกษาวิจัยพบว่า ผู้ให้ข้อมูลได้เล่าถึงประสบการณ์ของหมอพื้นบ้านในการดูแลสุขภาพชุมชนท้องถิ่น เป็น 3 ประเด็นหลัก คือ 1) การตัดสินใจเป็นหมอพื้นบ้าน ประกอบด้วย 3 ประเด็นย่อย ได้แก่ 1.1) การสืบทอดจากบรรพบุรุษ 1.2) ความเชื่อทางไสยศาสตร์ 1.3) ความเลื่อมในศรัทธาในภูมิปัญญาท้องถิ่น 2) ความรู้สึกต่อการเป็นหมอพื้นบ้าน ประกอบด้วย 3 ประเด็นย่อย ได้แก่ 2.1) ภูมิใจที่ได้ช่วยเหลือชาวบ้าน 2.2) สุขใจเมื่อผู้ป่วยอาการดีขึ้น และ 2.3) ความมีคุณค่าในตนเอง 3) ประสบการณ์การเป็นหมอพื้นบ้าน ประกอบด้วย 7 ประเด็นย่อย ได้แก่ 3.1) เลือกปฏิบัติต่อการดูแลผู้ป่วย 3.2) เป็นทางเลือกในการรักษา 3.3) เป็นที่ยอมรับเลื่อมใสศรัทธาให้การนับถือ 3.4) ทำดีที่สุดในการให้ผู้ป่วยหาย 3.5) เคร่งครัดในการปฏิบัติศาสนกิจ 3.6) ให้การดูแลไม่หวังสิ่งตอบแทน และ 3.7) ดูแลโดยพื้นฐานความเชื่อของผู้ป่วยแต่ละคน ผลการศึกษาครั้งนี้ ทำให้ตระหนักรู้ถึงการตัดสินใจเป็นหมอพื้นบ้าน ความรู้สึกการเป็นหมอพื้นบ้าน และประสบการณ์การเป็นหมอพื้นบ้านของผู้สูงอายุ สามารถใช้เป็นแนวทางในการศึกษาและปฏิบัติการพยาบาล เพื่อให้เกิดภาพแห่งความเข้าใจในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและเป็นพื้นฐานในการพัฒนางานวิจัยทางการพยาบาลที่ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุในการมีคุณค่าแห่งตนเองและท้องถิ่นสืบต่อไป