การประยุกต์ใช้แบบจำลองลำดับชั้นเชิงพื้นที่สำหรับประเมินปริมาณน้ำฝนในกรุงเทพมหานคร

Abstract

เรดาร์ตรวจอากาศเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพชนิดหนึ่งสำหรับการตรวจวัดปริมาณฝนเชิงพื้นที่ และติดตามการเคลื่อนตัวของกลุ่มฝน ปัจจุบันหน่วยงานในประเทศไทยได้นำเอาข้อมูลเรดาร์มาใช้ เพื่อหาการเคลื่อนที่และประมาณปริมาณน้ำฝนร่วมกับข้อมูลจากสถานีตรวจวัดฝนภาคพื้นดิน วิธีการประมาณน้ำฝนที่นิยมใช้กันอยู่ในปัจจุบันนั้น มักกระทำโดยการปรับแก้ข้อมูลเรดาร์ด้วยข้อมูลน้ำฝนจากสถานีตรวจวัดภาคพื้นดินด้วยความสัมพันธ์เชิงเส้นตรง แต่วิธีการดังกล่าวมักมีความคลาดเคลื่อนสูง แม้ว่าจะมีการปรับแก้ฝนสะสมโดยรวมให้ตรงกันแล้วก็ตาม แนวทางหนึ่งในการปรับปรุงการประมาณปริมาณน้ำฝนจากสถานีเรดาร์ สามารถทำได้โดยการใช้แบบจำลองที่พิจารณาถึงความสัมพันธ์ของน้ำฝนเชิงพื้นที่ และสามารถรวมข้อมูลฝนจากหลายๆ แหล่งเข้าด้วยกันได้ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้นำเสนอการประยุกต์ใช้แบบจำลองฝนเชิงพื้นที่แบบลำดับขั้น (Cascade rainfall model) เพื่อปรับปรุงการประมาณปริมาณน้ำฝนจากสถานีเรดาร์ ด้วยการรวมข้อมูลฝนจากสถานีตรวจวัดภาคพื้นดิน การใช้แบบจำลองดังกล่าวนอกจากจะได้ประโยชน์จากการรวมข้อมูลจากหลายเครื่องมือวัดแล้ว ยังใช้ประโยชน์จากความสัมพันธ์เชิงพื้นที่และข้อมูลโดยรอบเพื่อปรับปรุงค่าประมาณที่แต่ละตำแหน่ง ให้มีความถูกต้องมากยิ่งขึ้นอีกด้วย ผลการศึกษาพบว่า แม้แบบจำลองสามารถเพิ่มความถูกต้องในการประมาณปริมาณน้ำฝนได้เพียงเล็กน้อย แต่สามารถช่วยเติมข้อมูลที่ขาดหายไปได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ จากความง่ายในการใช้งานและความรวดเร็วในการคำนวณแนวทางดังกล่าว สามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อรวมข้อมูลฝนจากแหล่งข้อมูลอื่นๆ เพิ่มเติม เช่น จากดาวเทียมตรวจอากาศ หรือใช้เพื่อประมาณปริมาณน้ำฝนเชิงพื้นที่ของประเทศไทยจากหลายเครื่องมือตรวจวัด เพื่อให้มีความสมบูรณ์และถูกต้องเพิ่มขึ้นต่อไป.