ความชุก ลักษณะของผู้ป่วยและบทบาทของการทดสอบทางผิวหนังในการวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีที่มีไอโอดีนเป็นส่วนประกอบ

Abstract

ความสำคัญและที่มา : ปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสียังคงเป็นปัญหาสำคัญของทั้งแพทย์และผู้ป่วยที่เกี่ยวข้องทั้งในด้านการวินิจฉัย การรักษารวมไปถึงการป้องกันปฏิกิริยาภูมิแพ้ที่อาจเกิดขึ้นซ้ำวัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาถึงความชุกและลักษณะของผู้ป่วยที่เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์รวมไปถึงบทบาทของการทดสอบทางผิวหนังในการวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันที่เกิดจากสารทึบรังสี วิธีการศึกษา : รวบรวมข้อมูลของผู้ป่วยที่เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ตั้งแต่ปี พ.ศ.2549-2551 และทำการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังในผู้ป่วยที่เคยเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีโดยวิธีสะกิดและฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนังโดยใช้สารทึบรังสีจำนวน 8 ชนิดที่มีจำหน่ายในประเทศไทย ผลการศึกษา : ความชุกของการเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์อยู่ที่ประมาณ 0.56% แบ่งเป็นปฏิกิริยาภูมิแพ้ที่ไม่รุนแรง 0.53% และปฏิกิริยาภูมิแพ้รุนแรง 0.03% ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรงและตอบสนองดีต่อการรักษา ผู้ป่วยส่วนน้อยที่เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้รุนแรงมักเป็นผู้ป่วยที่เคยเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีหรือเป็นโรคภูมิแพ้ การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังให้ผลบวกในผู้ป่วย 23.8% โดยมักพบผลบวกในผู้ป่วยที่เกิดปฏิกิริยารุนแรงหรือเกิดอาการบวมจากสารทึบรังสีผู้ป่วยส่วนใหญ่ให้ผลบวกเฉพาะสารทึบรังสีที่แพ้โดยไม่พบผลข้างเคียงรุนแรงจากการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง สรุปผลการศึกษา : การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังน่าจะมีประโยชน์ในการวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพ้เฉียบพลันจากสารทึบรังสีและอาจใช้เป็นเครื่องมือในการเลือกสารทึบรังสีที่เหมาะสมในผู้ป่วยที่จำเป็นต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยทางรังสีวิทยาโดยใช้สารทึบรังสีอีกเพื่อป้องกันการเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้จากสารทึบรังสีซ้ำ