ไส้เดือนทะเลในภาวะที่มีปริมาณสารอินทรีย์สูงบริเวณอ่าวปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช

Abstract

การศึกษาสัตว์ทะเลหน้าดินและไส้เดือนทะเลบริเวณอ่าวปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช แบ่งพื้นที่ศึกษาออกเป็น 17 สถานี ทำการเก็บตัวอย่างใน 2 ฤดูคือ ฤดูแล้ง (เดือนพฤษภาคม) และฤดูฝน (เดือนตุลาคม) พบสัตว์ทะเลหน้าดินทั้งหมด 86 ชนิด 13 กลุ่ม สัตว์ทะเลหน้าดินที่พบเป็นกลุ่มหลักได้แก่ ไส้เดือนทะเล, หอย และครัสเตเชียน บริเวณที่พบจำนวนชนิดของสัตว์ทะเลหน้าดินมากที่สุดคือ บริเวณป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันออก ไส้เดือนทะเลที่พบบริเวณอ่าวปากพนังมีทั้งหมด 19 วงศ์ 39 ชนิด ไส้เดือนทะเลชนิดที่มีการกระจายได้ทั่วบริเวณอ่าวปากพนังคือ Nephtys (Nephtys) capensis ไส้เดือนทะเลที่พบเป็นชนิดเด่นในบริเวณป่าชายเลนและร่องน้ำป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันออกได้แก่ Namalycastis cf. indica, Nephtys (Nephtys) capensis และ Heteromastus sp.A บริเวณแม่น้ำปากพนังพบ Dendronereis pinnaticirris และ Prionospio (Minuspio) japonica และบริเวณอ่าวปากพนังพบ Nephtys (Nephtys) capensis, Mediomastus sp.A และ Sabellidae sp.A เป็นชนิดเด่น ในการประเมินภาวะปริมาณสารอินทรีย์สูงบริเวณอ่าวปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช เมื่อพิจารณาจากสัดส่วนของไส้เดือนทะเล:หอย:ครัสเตเชียน พบว่ามีสัดส่วนของไส้เดือนทะเลมากที่สุด ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริเวณอ่าวปากพนังมีการถูกรบกวนจากภาวะปริมาณสารอินทรียสูง ไส้เดือนทะเลที่สามารถพบได้ในบริเวณที่มีปริมาณสารอินทรีย์สูงได้แก่กลุ่ม Errantia ได้แก่ชนิด Ceratonereis burmensis, Dendronereis pinnaticirris, Namalycastis cf. indica, Nephtys (Nephtys) capensis, Alglaurides sp.A และกลุ่ม Sedentaria ได้แก่ชนิด Sabellidae sp.A, Heteromastus sp.A, Neomediomastus sp.A, Neoheteromastus sp.A, Mediomastus sp.A, Notomastus sp.A, Capitella sp.A, Capitella sp.B, Pulliella sp.A, Prionospio (Minuspio) japonica, Prionospio (Minuspio) multibranchiata, Cossura sp.A, Sabellidae sp.A และ Ampharetidae sp.A โดยบริเวณที่มีปริมาณสารอินทรีย์สูงได้แก่บริเวณแม่น้ำปากพนัง และบริเวณป่าชายเลนและร่องน้ำป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันออก สำหรับไส้เดือนทะเลที่สามารถพบได้ในบริเวณที่มีปริมาณสารอินทรีย์ในระดับปานกลางคือได้แก่กลุ่ม Errantia ได้แก่ชนิด Aphrodotidae sp.A, Lepidonotus sp.A, Leonnates cf.persica, Nereis cf. persica, Nephtys (Nephtys) capensis, Marphysa cf. depress, Diopatra sp.A, Goniada sp.A, Glycera sp.A และ Sigambra sp.A กลุ่ม Sedentaria ได้แก่ชนิด Sabellidae sp.A, Scyphoprotus sp.A, Mediomastus sp.A, Pseudopolydora sp.A, Prionospio (Prionospio) malayensis, Prionospio (Prionospio) depauperata, Scoloplos (Leodamous) sp.A, Haploscoloplos sp.A, Sabellidae sp.A, Cirratulus sp.A และ Sternaspis scutata พบเป็นกลุ่มเด่นในบริเวณปากแม่น้ำปากพนัง ใกล้แนวป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันตก และบริเวณอ่าวปากพนังด้านนอก ไส้เดือนทะเลที่สามารถนำมาใช้เป็นตัวบ่งชี้ถึงภาวะปริมาณสารอินทรีย์สูงได้คือ Namalycastis cf. indica, Neomediomastus sp.A, Neoheteromastus sp.A, Prionospio (Minuspio) japonica และ Ampharetidae sp.A การประเมินภาวะปริมาณสารอินทรีย์สูงบริเวณอ่าวปากพนังเมื่อประมวลผลจากการใช้สัดส่วนของสัตว์ทะเลหน้าดินกลุ่มหลัก การใช้ชนิด/กลุ่มของไส้เดือนทะเล และค่าดัชนี AZTI’s Marine Biotic Index (AMBI) พบว่าบริเวณแม่น้ำปากพนัง บริเวณป่าชายเลนและร่องน้ำป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันออก เป็นบริเวณที่ได้รับผลกระทบจากภาวะปริมาณสารอินทรีย์สูงมากกว่าบริเวณปากแม่น้ำปากพนัง ใกล้แนวป่าชายเลนอ่าวปากพนังฝั่งตะวันตกและบริเวณอ่าวปากพนังด้านนอก