การวิเคราะห์โครงสร้างต้นทุนการผลิตน้ำประปาแยกตามกลุ่ม กรณีศึกษา : การประปาส่วนภูมิภาค

Abstract

วิเคราะห์โครงสร้างต้นทุนค่าน้ำประปาของการประปาส่วนภูมิภาค เฉพาะในส่วนที่การประปาส่วนภูมิภาคดำเนินการผลิตเอง ไม่รวมที่เป็นสัญญาเอกชนร่วมลงทุน 11 โครงการ ให้สามารถสะท้อนถึงต้นทุนที่แท้จริงของค่าน้ำประปาได้ชัดเจนยิ่งขึ้น รวมถึงวิเคราะห์โครงสร้างต้นทุนในรูปแบบของ การจัดคลัสเตอร์ต้นทุนด้วยเกณฑ์ต่างๆ กัน เพื่อศึกษาถึงความแตกต่างด้านต้นทุนของแต่ละคลัสเตอร์ตามเกณฑ์ที่กำหนด โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียวเป็นวิธีทดสอบ ซึ่งผลการศึกษาสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการจัดทำโครงสร้างต้นทุนใหม่ในอนาคต และใช้เป็นเหตุผลส่วนหนึ่งที่การประปาส่วนภูมิภาคจะใช้อ้างอิง เพื่อชี้แจงให้กับผู้ใช้น้ำรับทราบ ในกรณีที่มีการเสนอขอปรับขึ้นราคาค่าน้ำประปา โดยการวิจัยจะเริ่มจากการวิเคราะห์โครงสร้างต้นทุนในปัจจุบันของการประปาส่วนภูมิภาค จากนั้นพิจารณาเลือกเกณฑ์ที่เหมาะสม เพื่อนำไปใช้จัดกลุ่มต้นทุนใหม่ เพื่อให้สะท้อนถึงต้นทุนการดำเนินงานหลักขององค์กร วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของต้นทุนแต่ละหมวดที่จัดทำขึ้น ด้วยวิธีการวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ หลังจากนั้นจัดกลุ่มคลัสเตอร์ด้านต้นทุนด้วยเกณฑ์ที่เหมาะสม และวิเคราะห์ความแตกต่างของต้นทุนระหว่างคลัสเตอร์ของแต่ละเกณฑ์ ด้วยวิธีการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว ซึ่งวิธีนี้จะช่วยให้ทราบถึงปัจจัยที่มีผลทำให้ต้นทุนมีความแตกต่างกัน และสามารถนำผลการวิจัยไปใช้ประโยชน์ในการวางกลยุทธ์ หรือวางแผนจัดการต้นทุนต่อไปในอนาคต ผลการวิจัยที่ได้พบว่า โครงสร้างต้นทุนที่การประปาส่วนภูมิภาคใช้อยู่ในปัจจุบัน อยู่ในรูปแบบเดียวกันกับระบบบัญชีต้นทุน ซึ่งแสดงให้เห็นเพียงค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานและบริหาร แต่มิได้สะท้อนให้เห็นถึงต้นทุนหลักของ องค์กร ภายหลังจากการจัดทำโครงสร้างต้นทุนใหม่ โดยแสดงให้เห็นถึงต้นทุนการดำเนินงานหลักขององค์กร ซึ่งคือการ ผลิตและจัดจำหน่ายน้ำประปาแล้ว พบว่าในส่วนของการผลิตมีสัดส่วนต้นทุนอยู่ที่ประมาณร 40% และส่วนของการจัดจำหน่ายอยู่ที่ประมาณ 32% ของต้นทุนรวมทั้งหมด รวมเป็นต้นทุนการดำเนินงานหลักอยู่ที่ประมาณร้อยละ 72 ของต้นทุนทั้งหมด โดยมีค่าซื้อน้ำ ค่าวัสดุการผลิต ต้นทุนค่าพลังงาน ค่าซ่อม-จ้างเหมาในระบบผลิต ค่าใช้จ่ายในการ จำหน่ายน้ำ ค่าเสื่อมฯ ระบบจำหน่ายและต้นทุนการขาย-บริการเป็นต้นทุนผันแปรตามปริมาณน้ำจำหน่าย เมื่อวิเคราะห์ความแตกต่างของต้นทุนระหว่างคลัสเตอร์ด้วยเกณฑ์ที่เหมาะสมต่างๆ กัน 3 เกณฑ์ด้วยวิธีวิเคราะห์ความ แปรปรวนแบบทางเดียว พบว่า มีความแตกต่างของต้นทุนระหว่างคลัสเตอร์อย่างมีนัยสำคัญเมื่อใช้เกณฑ์แบ่งด้วย ขนาดกำลังการผลิต จากผลการวิเคราะห์ความแปรปรวน พบว่าสามารถจำแนกคลัสเตอร์ตามขนาดกำลังการผลิต ออกเป็น 2 กลุ่มได้คือ (1) คลัสเตอร์ที่มีกำลังการผลิตน้อยกว่าหรือเท่ากับ 9 ล้าน ลบ.ม./ปี กับ (2) คลัสเตอร์ที่มีกำลังการ ผลิตมากกว่า 9 ล้าน ลบ.ม./ปี ซึ่งมีต้นทุนเฉลี่ยของคลัสเตอร์อยู่ที่ 14.91 และ 10.50 บาท/ลบ.ม. ตามลำดับ