ระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยา

Abstract

ระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาเป็นเรื่องที่มีความสำคัญมากในกฎหมาย ครอบครัว เพราะเป็นกฎเกณฑ์ที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างสามีภรรยาในเรื่องทรัพย์สิน ซึ่งมีผลไม่แต่เฉพาะคู่สมรสและบุคคลในครอบครัว แต่มีผลไปถึงบุคคลภายนอก คือ เจ้าหนี้ และทายาทผู้รับมรดกเมื่อพิจารณาในเชิงกฎหมาย แต่หากพิจารณาในเชิงเศรษฐกิจและสังคมแล้ว การกำหนดหลักเกณฑ์ในระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยามีความสำคัญมาก เพราะครอบครัวเป็นสถาบันแรกและสถาบันพื้นฐานของสังคม ซึ่งมีอิทธิพลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมอย่างมาก การศึกษาเชิงเปรียบเทียบของวิทยานิพนธ์นี้ได้ชี้ให้เห็นแนวโน้มของกฎหมายนานาประเทศในการใช้หลักความเสมอภาคในเรื่องระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยา แต่ทุกประเทศก็ยังคำนึงถึงเอกภาพของครอบครัว จึงได้กำหนดมาตรการจำกัดอำนาจของคู่สมรสฝ่ายที่มีอำนาจในการจัดการทรัพย์สินในส่วนที่อาจมีผลกระทบต่อการเลี้ยงดู และเอกภาพของครอบครัว ระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาตามกฎหมายไทยปัจจุบันคล้ายคลึงกับระบบทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาที่เป็นระบบตามกฎหมายของประเทศฝรั่งเศสหลังการแก้ไขปี คศ.1965 แต่กฎหมายไทยได้ก้าวหน้ากว่าในการให้สิทธิแก่สตรี โดยให้ภรรยาจัดการสินสมรสร่วมกับสามี แต่เป็นที่น่าวิตกว่า การเพิ่มความเสมอภาคย่อมลดเอกภาพในครอบครัว ผู้เขียนจึงได้เสนอแนะให้จัดระบบทะเบียนทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาเป็นทะเบียนกลาง เพื่อความสะดวกในการบริหารความยุติธรรม และเสนอให้จัดตั้งศาลครอบครัวและมีวิธีพิจารณาพิเศษสำหรับศาลครอบครัว เพื่อลดขั้นตอนของกระบวนพิจารณาให้ยุ่งยากน้อยลง และใช้หลักประนีประนอมเพื่อลดความแตกร้าวในครอบครัว