การวิเคราะห์เนื้อหาแบบเรียนวิทยาศาสตร์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะสำรวจเนื้อหาแบบเรียนวิทยาศาสตร์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (ม.ศ.1-2-3) 9 เล่ม ว่าแต่ละเล่มประกอบด้วยเนื้อหาประเภทต่างๆ คือข้อเท็จจริง กฎเกณฑ์ทั่วไปเชิงสรุป คำจำกัดความ คำถาม ที่สามารถตอบได้ทันที เพราะมีคำตอบอยู่แล้วในแบบเรียน คำถามที่ส่งเสริมให้นักเรียนวิเคราะห์ข้อมูล ข้อความที่ส่งเสริมให้นักเรียนสรุปด้วยตนเอง ข้อความที่เป็นแนวทางแนะนำให้นักเรียนทำการทดลองและวิเคราะห์ผลการทดลอง คำถามประเภทเร้าให้ค้นหาความจริงต่อไป และคำถามที่หาเหตุผลจากการทดลองในปริมาณเฉลี่ยเท่ากัน หรือแตกต่างกันอย่างไร ผู้วิจัยได้นำตารางวิเคราะห์เนื้อหาแบบเรียนของวิลเลียม ดี โรมีย์ มาใช้วิเคราะห์ประเภทเนื้อหาซึ่งได้จากการสุ่มตัวอย่างทุกบท บทละ 10 หน้า แล้วนำความถี่ของเนื้อหาแต่ละประเภทมาเฉลี่ยและเปรียบเทียบด้วยการวิเคราะห์ความแปรปรวน ผลจากการวิจัยปรากฏว่า แบบเรียนทุกเล่มมีเนื้อหาประเภท “ข้อเท็จจริง” มากที่สุด และแตกต่างกับเนื้อหาประเภทอื่นๆ มากจนเห็นได้ชัด เนื้อหาประเภทอื่นๆ เฉลี่ยแล้วมีน้อยคือ มีปริมาณสูงสุดไม่เกินประเภทละ 1 ข้อความต่อ 10 หน้า และแบบเรียนทุกเล่มไม่มีเนื้อหาประเภท “คำถามที่ส่งเสริมให้นักเรียนวิเคราะห์ข้อมูล” เลย แบบเรียนส่วนใหญ่เสนอเนื้อหาประเภทต่างๆ ไว้ในบริเวณเฉลี่ยที่ไม่แตกต่างกันนอกจากแบบเรียนของ ชุลี ชัยพิพัฒน์ และคณะชั้นม.ศ.1 และ ม.ศ.2 เท่านั้นที่มีปริมาณเนื้อหาประเภท”ข้อเท็จจริง” มากกว่าแบบเรียนของกระทรวงศึกษาธิการในระดับเดียวกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05