ปัญหาการบริหารจัดเก็บภาษีทรัพย์สิน

Abstract

ภาษีทรัพย์สินเป็นภาษีที่ได้รับการวิพากษ์วิจารณ์มากที่สุด ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีได้คาดคะแนไว้ว่า ถ้าหากไม่มีการเปลี่ยนแปลงหรือแก้ไขภาษีประเภทนี้กันอย่างรีบด่วน และจริงจังแล้ว องค์การที่จัดเก็บภาษีประเภทนี้จะเข้าลักษณะถดถอยเข้าคลอง ความจริงปัจจุบันนี้ได้มีการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินในประเทศไทยอยู่แล้ ว ซึ่งเรียกว่า ภาษีบำรุงท้องที่ และภาษีโรงเรือนและที่ดิน ซึ่งแต่ละท้องถิ่นเป็นผู้ดำเนินการจัดเก็บเอง วิธีการจัดเก็บเท่าที่ผ่านมาประสบปัญหาเป็นจำนวนมาก และก่อให้เกิดการตีราคาทรัพย์สินที่ไม่เป็นธรรมขึ้น ดังนั้น จึงควรมีการปรับปรุงการจัดเก็บภาษี การจัดเก็บภาษีทรัพย์สินในปัจจุบัน มีข้อบกพร่องหลายประการ กล่าวคือ ๑. ระเบียบเกี่ยวกับการตีราคาทรัพย์สินยังไม่เป็นมาตรฐานโดยทั่วไป บางแห่งการตีราคาทรัพย์สินอยู่ภายใต้บังคับของผู้มีอำนาจที่จะกำห นดวิธีการปฏิบัติสำหรับท้องถิ่นนั้น ก่อให้เกิดความไม่ยุติธรรมขึ้น ๒.การจัดเก็บภาษียังไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ ทุกๆปีจะมีภาษีคงค้างเป็นจำนวนมาก การตรวจสอบและการควบคุมการหลีกเลี่ยงยังไม่มีการปฏิบัติอย่างมีป ระสิทธิภาพ จำนวนของผู้เสียภาษียังเท่าเดิมทุกๆปี ซึ่งตามความเป็นจริงแล้วจะต้องเพิ่มขึ้นทุกๆปี เนื่องจากการเพิ่มของผู้เป็นเจ้าของทรัพย์สินซึ่งมีอยู่เรื่อยๆ ๓.ในบางท้องถิ่น งบประมาณรายจ่ายมากกว่ารายได้จากภาษีอากรประเภทนี้ ๔.อัตราภาษีและฐานของภาษีทั้งสอง ยังไม่เป็นธรรมสำหรับผู้เสียภาษี ผู้มีรายได้น้อยเสียภาษีมากกว่าผู้มีรายได้มาก จากข้อบกพร่องดังกล่าว ควรจะต้องมีการปรับปรุงการจัดเก็บภาษีทรัพย์สิน

การศึกษาเรื่องนี้จะนำเอาหลักการบริหารการจัดเก็บของต่างประเทศ มาเป็นแนวทาง และพยายามปรับปรุงระบบงานเหล่านั้นให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อ มของประเทศไทย หลังจากได้ปรับปรุงภาษีแล้วจะมีผลให้ภาษีทางตรงและภาษีทางอ้อม มีอัตราส่วนที่เหมาะสม เนื่องจากขณะนี้รายดได้จากภาษีทางอ้อมมากกว่าภาษีทางตรง การปรับปรุงเช่นนี้จะเป็นผลดีสำหรับประเทสที่กำลังพัฒนา นอกจากนี้ การปรับปรุงภาษีใหม่ยังเป็นการขยายฐานภาษีให้กว้างขึ้นกว่าเดิม โดยภาษีใหม่นี้จะจัดเก็บจากบ้านพักอาศัยด้วย และจะมีผลทำให้ที่ดินมีราคาถูกลง เกษตรกรซึ่งเป็นกระดูกสันหลังของประเทศส่วนใหญ่จะได้เป็นเจ้าขอ งที่ดินมากขึ้น ทำให้มีการตื่นตัวทางเกษตรกรรม ที่ดินจะถูกนำมาใช้ประโยชน์ในการเพิ่มผลผลิตมากขึ้นดังนั้นการปรั บปรุงภาษีใหม่จะเป็นก้าวใหม่แห่งนโยบายภาษีของรัฐบาล อย่างไรก็ดี ภาษีทรัพย์สินเป็นภาษีที่ควรจะต้องมีการศึกษาค้นคว้า และวิจัย เนื่องจากมีปัญหาในทางปฏิบัติหลายประการ เป็นต้นว่า การกำหนดอัตราภาษีอย่างไรจึงจะเป็นธรรมสำหรับสังคม การใช้อัตราก้าวหน้าหรืออัตราเดี่ยวจะให้ผลดีกว่า และอัตรานั้นๆ จะใช้ได้เหมาะสมทั่วราชอาณาจักรหรือไม่ ปัญหาอีกประการหนึ่งก็คือ การตีราคาทรัพย์สิน ซึ่งราคาของทรัพย์สินเปลี่ยนแปลงไป และเป็นการยากที่จะรวบรวมทรัพย์สินทั้งหมดของเจ้าของทรัพย์สินม ารวมไว้ในปัญชีเดียวกัน ดังนั้นการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินจึงเป็นภาษีที่ยุ่งยากในการบริหาร ซึ่งปัญหาต่างๆ จะได้หยิบยกขึ้นเป็นข้อวิจารณ์ในวิทยานิพนธ์นี้ต่อไป