บทบาทของสื่อที่มีต่อการยอมรับการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามของสมาชิก โครงการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ของเกษตรกรจังหวัดกาฬสินธุ์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงบทบาทของสื่อมวลชน สื่อบุคคล การทำบ่อสาธิต และการประชุมอบรมที่ใช้ในโครงการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ของเกษตรกร จังหวัดกาฬสินธุ์ ที่มีต่อการยอมรับการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามของสมาชิกโครงการ โดยตั้งสมมติฐานตามขั้นตอนของกระบวนการตัดสินใจเกี่ยวกับ นวกรรม คือ สื่อมวลชนมีบทบาทมากที่สุดในการให้ความรู้ สื่อบุคคลมีบทบาทมากที่สุดในการชัดจูงใจ การทำบ่อสาธิต มีบทบาทมากที่สุดในการทำให้สมาชิกตัดสินใจยอมรับ และการประชุมอบรมมีบทบาทมากที่สุดในการยืนยันการตัดสินใจยอมรับ นอกจากนั้นผู้วิจัยยังได้ตั้งสมมติฐานเกี่ยวกับคุณสมบัติของผู้รับนวกรรมเพื่อหาความสัมพันธ์กับระยะเวลาการยอมรับเร็วและช้า โดยตั้งสมมติฐานให้ผู้ที่มีระดับการศึกษาสูงกว่า มีฐานะทางเศรษฐกิจสูงกว่า มีการเป็นผู้นำและเป็นคนทันสมัยสูงกว่าเป็นผู้ยอมรับเร้วกว่า และยังตั้งสมมติฐานว่าผู้ที่ยอมรับเร็วกว่านั้นมีความรู้ในการเปิดรับสื่อมวลชนมากกว่าสื่อบุคคล ส่วนผู้รับช้ามีความถี่ในการเปิดรับสื่อบุคคลมากกว่าสื่อมวลชน ผู้วิจัยได้เก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีสัมภาษณ์ตามแบบสอบถามที่สร้างขึ้นโดยมีกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นสมาชิกโครงการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม จังหวัดกาฬสินธุ์ ๗๓ ราย ซึ่งเป็นการศึกษาเฉพาะกรณี การวิเคราะห์ข้อมูลกระทำโดยใช้มือ หาค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบความแตกต่างของบทบทของสื่อแต่ละชนิดด้านการตรวจสอบค่า t (t-test, t-dependent) และหาความสัมพันธ์ทางด้านคุณสมบัติของสมาชิกที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง ความถี่ในการเปิดรับสื่อกับระยะเวลาในการยอมรับเร็วและช้า โดยใช้สถิติ Chi-Square ผลการวิจัยพบว่า ๑. ปฏิเสธสมมติฐานที่๑ ที่ว่า สื่อมวลชนมีบทบาทมากที่สุดในการให้ความรู้แก่สมาชิกในการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม โดยพบว่า สื่อบุคคลมีบทบาทมากที่สุดในการให้ความรู้แก่สมาชิกในการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ๒. ยอมรับสมมติฐานที่ ๒ ที่ว่า สื่อบุคคลมีบทบาทมากที่สุดในการชักจูงใจสมาชิกในการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ๓. ปฏิเสธสมมติฐานที่ ๓ ที่ว่า การทำบ่อสาธิตมีบทบาทมากที่สุดในการทำให้สมาชิกตัดสินใจยอมรับการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม โดยพบว่า สื่อบุคคลมีบทบาทมากที่สุดในการทำให้สมาชิกตัดสินใจยอมรับการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ๔. ปฏิเสธสมมติฐานที่ ๔ ที่ว่า การประชุมอบรมมีบทบาทมากที่สุดในการยืนยันการตัดสินใจของสมาชิกในการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม โดยพบว่า สื่อบุคคลมีบทบาทมากที่สุดในการยืนยันการตัดสินใจของสมาชิกในการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ๕. ยอมรับสมมติฐานที่ ๕ ที่ว่า คุณสมบัติของผู้รับนวกรรมมีความสัมพันธ์กับระยะเวลาการยอมรับเร็วหรือช้า คือ ผู้ที่รับเร็วจะมีคุณสมบัติทางด้านการศึกษา ฐานะทางเศรษฐกิจการเป็นผู้นำ และการเป็นคนทันสมัย สูงกว่าผู้รับช้า ๖. ยอมรับสมมติฐานที่ ๖ ที่ว่า ผู้รับเร็วมีความถี่ในการเปิดรับสื่อมวลชนมากกว่าสื่อบุคคล ส่วนผู้รับช้ามีความถี่ในการเปิดรับสื่อบุคคลมากกว่าสื่อมวลชน รวมสมมติฐาน ๖ ข้อ ได้รับการยอมรับ ๓ ข้อ และได้รับการปฏิเสธ ๓ ข้อ นอกจากนั้นยังพบว่าสมาชิกต้องการทราบความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงกุ้ง การเพาะพันธุ์ การตลาด การถ่ายเทน้ำ การทำอาหารกุ้ง และการปราบศัตรูกุ้ง โดยผ่านสื่อเจ้าหน้าที่ควบคู่ไปกับการแจกเอกสาร และเห็นว่าควรจะสนับสนุนส่งเสริมโครงการนี้ต่อไป ผลจากการวิจัยสามารถนำไปใช้ในการวางแผนการใช้สื่อของโครงการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามในปีต่อไป และยังสามารถอนุมานไปใช้กับการเผยแพร่นวกรรมในโครงการอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงการที่เป็นการวางแผนจากส่วนล่างแบบเดียวกับโครงการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม ซึ่งเป็นการวางแผนอย่างหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาความยากจนของชาวชนบท อันจะทำให้การพัฒนาประสบผลสำเร็จและมีประสิทธิภาพมากขึ้น