บทบาทของธนาคารเพื่อการพัฒนาแห่งเอเชียในโครงการพัฒนาความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง

Abstract

ศึกษาบทบาทของสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่นที่อยู่เบื้องหลังการก่อตั้ง ธนาคารเพื่อการพัฒนาแห่งเอเชีย (Asian Development Bank - ADB) และการผลักดันให้เกิดการก่อตั้งโครงการพัฒนาความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS) โดยตั้งคำถามหลักว่า รัฐบาลของญี่ปุ่นใช้ ADB เป็นเครื่องมือในการแสวงหาผลประโยชน์ในลุ่มแม่น้ำโขง ผ่านโครงการ GMS อย่างไร เพราะสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่นเป็นประเทศที่ให้งบประมาณอุดหนุน ADB มากที่สุด จากการศึกษาพบว่า การก่อตั้ง ADB และอาเซียนนั้น เป็นความพยายามในการสร้างระบบตลาดที่มีประสิทธิภาพให้เกิดขึ้นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อให้เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติและเป็นตลาดให้กับสินค้าของญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามบรรยากาศทางการเมืองในอินโดจีนส่งผลให้ความร่วมมือยังไม่ครอบคลุม จนกระทั่งการสิ้นสุดของปัญหาในอินโดจีน ก็ได้ก่อให้เกิดโอกาสทางธุรกิจมากขึ้น โครงการ GMS ที่เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1992 จึงเป็นความพยายามในการขยายตลาดจากอาเซียนเก่ามาสู่อาเซียนใหม่ โครงการ GMS ได้ให้ความสำคัญของการก่อสร้างระบบสาธารณูปโภคพื้นฐานในลุ่มแม่น้ำโขงมาโดยตลอด ทั้งการสร้างถนน พลังงานไฟฟ้า และการติดต่อสื่อสาร เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นข้อเรียกร้องจากภาคเอกชนของญี่ปุ่นในลุ่มแม่น้ำโขง โครงการ GMS จึงเป็นโครงการที่มุ่งตอบสนองผลประโยชน์ของบริษัทเอกชนของญี่ปุ่นในลุ่มแม่น้ำโขง