การประเมินที่อยู่อาศัยกึ่งสำเร็จรูปโครงการอาคารชุดเอื้ออาทร : กรณีศึกษาโครงการบ้านเอื้ออาทรบางโฉลง (ระยะ 1-2) จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

จากนโยบายรัฐบาลเพื่อแก้ไขปัญหาความไม่มั่นคงในการอยู่อาศัย และยกระดับคุณภาพชีวิตให้แก่ผู้ด้อยโอกาสกลุ่มผู้มีรายได้น้อย โดยมอบหมายให้การเคหะแห่งชาติจัดสร้างที่อยู่อาศัย ภายใต้ชื่อ “โครงการบ้านเอื้ออาทร” ที่มีการดำเนินงานอยู่ทั่วประเทศกว่า 400 โครงการ จังหวัดสมุทรปราการถือเป็นจังหวัดที่มีการก่อสร้างโครงการอาคารชุดเอื้ออาทร มากที่สุด จำนวน 29 โครงการ ในจำนวนนี้มีโครงการที่ใช้ระบบการก่อสร้างกึ่งสำเร็จรูป (Prefabrication) เป็นจำนวนมาก จึงเป็นสิ่งที่น่าจะได้รับความสนใจในการศึกษาถึงความเหมาะสมของระบบก่อสร้าง และทัศนคติของผู้อยู่อาศัยในโครงการ ในการศึกษาครั้งนี้มีขั้นตอนและวิธีการก่อสร้างของโครงการอาคารชุดเอื้ออาทร ที่ก่อสร้างโดยระบบกึ่งสำเร็จรูปแบบผนังรับน้ำหนัก (Load Bearing Wall) ลักษณะการอยู่อาศัยด้านกายภาพ ด้านสังคม และด้านเศรษฐกิจ และศึกษาปัญหาการอยู่อาศัยในโครงการ ที่ก่อสร้างด้วยระบบกึ่งสำเร็จรูป การดำเนินวิธีวิจัยใช้การสัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการก่อสร้าง และใช้แบบสอบถามสำหรับผู้อยู่อาศัยในโครงการ จำนวน 1,845 หน่วย (กลุ่มตัวอย่าง 335 ตัวอย่าง) จากการศึกษา พบว่า ระบบก่อสร้างกึ่งสำเร็จรูปแบบผนังรับน้ำหนัก สามารถใช้กับการก่อสร้างอาคารพักอาศัย 5 ชั้น ที่มีจำนวนมาก รูปแบบไม่หลากหลาย มีระยะเวลาก่อสร้างที่จำกัดต้องการความรวดเร็ว โดยมีส่วนสำคัญที่ขั้นตอนและวิธีการก่อสร้างต้องควบคุมงานทุกขั้นตอนอย่าง เคร่งครัดให้ได้คุณภาพ รูปแบบอาคาร มีผลต่อการออกแบบชิ้นส่วนเป็นอย่างมาก ในการออกแบบชิ้นนั้นส่วนต้องคำนึงถึงรอยต่อของชิ้นส่วนที่ประกอบกันแล้ว ต้องสามารถป้องกันน้ำรั่วซึมได้ น้ำหนักและขนาดของชิ้นส่วนที่มีผลต่อการขนส่ง ในการประกอบชิ้นส่วนอาคารต้องเทคอนกรีตในรอยต่อส่วนต่างๆ สม่ำเสมอเต็มรอยต่อ ใช้ช่างที่มีฝีมือ การก่อสร้างระบบนี้ได้รับผลดีทางด้านใช้ระยะเวลาน้อย ลดต้นการสูญเสียวัสดุ สถานที่ทำการก่อสร้างเกิดมลพิษน้อย ใช้แรงงานน้อยกว่าระบบการก่อสร้างอื่น ผลเสียคือมีรอยต่อของชิ้นส่วนจำนวนมาก การขนส่งชิ้นส่วนทำให้เกิดความเสียหาย ค่าแรงงานสูง ภายหลังการพักอาศัยในโครงการเป็นระยะเวลา 2-3 ปี พบว่า ผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่มีความพึงพอใจที่พักอาศัยอยู่ในโครงการ มีความพึงพอใจด้านองค์ประกอบของอาคาร สาธารณูปการ สาธารณูปโภค กรรมสิทธิ์ในการถือครองที่อยู่ และความเชื่อมั่นในการอยู่อาศัยระยะยาว มีรายได้ รายจ่าย ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับที่อยู่อาศัยเพิ่มขึ้น ภาระหนี้สินจากสิ่งอำนวยความสะดวกอื่นๆ เพิ่มขึ้น มีความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนบ้าน ส่วนที่ไม่พอใจคือ ความเหมาะสมของราคาขายต่อพื้นที่ใช้สอย การดูแลจัดการ และส่วนใหญ่ไม่มั่นใจว่าอาคารที่ก่อสร้างด้วยระบบกึ่งสำเร็จรูปจะมีความมั่น คงแข็งแรง เนื่องจากไม่มีความรู้ทางด้านการก่อสร้าง ยังยึดติดกับระบบก่อสร้างแบบเดิม เห็นรอยร้าวและการทรุดตัวของอาคาร ผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่ทราบว่าอาคารก่อสร้างด้วยระบบกึ่งสำเร็จรูปจากการมาดู ที่สถานที่ก่อสร้าง แสดงให้เห็นว่ามีความเอาใจใส่ต่อที่อยู่อาศัยที่จะถือครองสิทธิ์เป็นของตน เอง ปัญหาที่พบในโครงการ จากตัวอาคารคือ น้ำรั่วซึมและรอยแตกร้าว และการต่อเติมงานประตู-หน้าต่าง โดยได้ติดตั้งมุ้งลวดและเหล็กดัด งานปูกระเบื้องพื้น-ผนัง โดยได้ปูกระเบื้องพื้น-ผนังเพิ่มเติม ภายหลังการเข้าอยู่อาศัย ข้อเสนอแนะการแก้ไขปัญหาน้ำรั่วซึมและรอยแตกร้าว ด้วยการออกแบบรอยต่อของชิ้นส่วนสำเร็จรูปให้สามารถป้องกันน้ำได้ การใช้วัสดุกันซึมที่มีคุณภาพ การควบคุมการก่อสร้างให้ได้มาตรฐานตามที่กำหนด จัดทำเป็นทางเลือกสำหรับการต่อเติม เช่น งานมุ้งลวด เหล็กดัด การปูกระเบื้องให้กับผู้ซื้อ หากต้องการเพิ่มเติมให้เพิ่มเงินส่วนต่างเท่าใด ส่วนการศึกษาครั้งต่อไปควรศึกษาโครงการนี้อีกครั้ง หลังจากที่ผู้อยู่พักอาศัยอยู่แล้ว 5 ปี และประเมินวิธีการก่อสร้างระบบอื่นๆ ให้เหมาะสมกับโครงการ เพื่อเป็นทางเลือกในการก่อสร้างโครงการต่อไป