ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงบทบาททางด้านพาณิชยกรรมของย่านการค้าศูนย์กลางเมืองชลบุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางด้านพาณิชยกรรมของย่านศูนย์กลางเมืองชลบุรี จากการศึกษาพบว่า ย่านศูนย์กลางเมืองชลบุรีมีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงสำคัญทางด้านพาณิชยกรรม 4 ช่วงเวลาด้วยรูปแบบทางด้านพาณิชยกรรม 3 รูปแบบ ได้แก่ (1) การใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อพาณิชยกรรม (2) อาคารของสถานประกอบการ (3) ลักษณะประเภทสินค้า จากนั้นได้ทำการวิเคราะห์ปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ด้วยการพิจารณาคัดเลือกตัวแปรที่เป็นปัจจัยทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม มาใช้ในการวิเคราะห์เชิงปริมาณทั้งหมด 12 ปัจจัย ด้วยวิธีวิเคราะห์แบบตารางไขว้ (Cross Table Analysis) ผลการวิเคราะห์พบว่า ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงย่านการค้าศูนย์กลางเมืองชลบุรี ได้แก่ (1) การพัฒนาระบบคมนาคมขนส่ง (2) ความสะดวกจากการเข้าถึง (3) การขยายตัวของที่อยู่อาศัย (4) รายได้ประชากร (5) ลักษณะการประกอบอาชีพของประชากรเมือง (6) ลักษณะของประชากร (7) การขยายตัวของย่านการค้าชานเมือง และ (8) ปัจจัยนโยบาย กฎหมาย ข้อกำหนดจากภาครัฐ ผลการศึกษาสรุปได้ว่า การสร้างถนนสุขุมวิทผ่านพื้นที่เมืองชลบุรีทำให้เกิดการเชื่อมโยงระหว่างตัวเมืองกับพื้นที่โดยรอบได้เป็นอย่างดี อีกทั้งได้ถูกวางแผนให้เป็นเมืองหลักเพื่อรองรับการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งตะวันออก ทำให้เมืองชลบุรีมีความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว พื้นที่เพื่อการอยู่อาศัยขยายตัวเป็นจำนวนมาก ประชากรเปลี่ยนแปลงการประกอบอาชีพจากประมงเป็นอาชีพพาณิชยกรรมเป็นหลัก ฐานะความเป็นอยู่ดีขึ้นจากระดับรายได้ที่เพิ่มมากขึ้น เกิดการขยายตัวของสถานประกอบการและห้างสรรพสินค้า ทำให้เมืองชลบุรีมีบทบาทความเป็นศูนย์กลางทางด้านพาณิชยกรรมรองรับทั้งในระดับเมืองและในระดับภูมิภาค นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541 เป็นต้นมา ธุรกิจข้ามชาติที่มีสินค้าและบริการที่หลากหลายได้ขยายตัวไปยังเขตชานเมืองชลบุรี เพื่อให้บริการแบบจุดเดียวครบสมบูรณ์แก่ประชาชน อีกทั้งมีทำเลที่ตั้งที่สามารถเข้าถึงได้ดีกว่าย่านการค้าในเขตศูนย์กลางเมืองชลบุรีโดยผ่านถนนสุขุมวิท (สายเลี่ยงเมือง) ทำให้ปัจจุบันย่านศูนย์กลางเมืองชลบุรีมีบทบาทความเป็นศูนย์กลางการค้าลดลงและรูปแบบทางการค้าที่เปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่มีความเป็นย่านศูนย์การค้าเฉพาะมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบริการทางการแพทย์.