ความสัมพันธ์ระหว่างคณะกรรมการบริหารกับผู้อำนวยการในการบริหารจัดการขององค์การมหาชนในประเทศไทย

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคณะกรรมการบริหารกับผู้อำนวยการในการบริหารจัดการขององค์การมหาชนในประเทศไทย และเพื่อศึกษาอิทธิพลของปัจจัยวัฒนธรรมแบบระบบราชการไทยที่ส่งผลต่อรูปแบบความสัมพันธ์ดังกล่าว โดยมีหน่วยวิเคราะห์ที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) และสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) ผู้ศึกษาได้ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการศึกษาจากข้อมูลเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม และข้อมูลจากการสำรวจทัศนคติเป็นข้อมูลในเชิงสนับสนุนประกอบเข้าด้วยกัน ผลการศึกษา พบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างคณะกรรมการบริหารกับผู้อำนวยการในการบริหารจัดการของหน่วยวิเคราะห์ทั้งสององค์การมีลักษณะที่คณะกรรมการบริหารเป็นผู้มีอำนาจในการตัดสินใจมากในการบริหารจัดการด้านต่างๆ ขององค์การ ในขณะที่ผู้อำนวยการมีอำนาจในการตัดสินอยู่ในระดับน้อย ซึ่งอยู่ในรูปแบบที่เรียกว่า “Strong Board - Weak CEO” โดยเป็นลักษณะที่มีความแตกต่างจากกลุ่มประเทศตะวันตกที่เป็นต้นแบบของแนวคิดนี้ สำหรับอิทธิพลของปัจจัยวัฒนธรรมแบบระบบราชการไทย พบว่า ปัจจัยวัฒนธรรมในรูปแบบประเพณีการรวมศูนย์อำนาจการตัดสินใจแบบลำดับชั้น และรูปแบบการยึดติดกับระบบอุปถัมภ์ของข้าราชการระดับสูงยังมีอิทธิพลต่อรูปแบบความสัมพันธ์ของหน่วยวิเคราะห์ทั้งสององค์การ ซึ่งทำให้รูปแบบในการบริหารจัดการขององค์การมหาชนยังมีลักษณะที่คล้ายคลึงกับการบริหารจัดการขององค์การส่วนราชการ