ประสิทธิผลและความปลอดภัยของเพกอินเตอร์เฟอรอน อัลฟาหรืออินเตอร์เฟอรอน อัลฟาร่วมกับไรบาไวรินในผู้ป่วยไทยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง ณ โรงพยาบาลระดับตติยภูมิ

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิผล และความปลอดภัยของเพกอินเตอร์เฟอรอน อัลฟา (PEG-IFN[alpha]) และอินเตอร์เฟอรอน อัลฟา (IFN[alpha]) เมื่อใช้ร่วมกับไรบาไวริน (RBV) ในการรักษาผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง ซึ่งผู้ป่วยไทยมีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี จีโนไทป์ที่แตกต่างกับประเทศทางยุโรปและสหรัฐอเมริกา ทำการศึกษาโดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยที่มารับการรักษา ณ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า โรงพยาบาลศิริราช และโรงพยาบาลรามาธิบดี ตั้งแต่ 1 มกราคม 2543 ถึง 28 กุมภาพันธ์ 2548 จากการเก็บข้อมูลและคัดเลือกผู้ป่วยตามเกณฑ์ ได้จำนวนผู้ป่วยทั้งสิ้น 261 ราย แบ่งผู้ป่วยเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ได้รับ PEG-IFN[alpha] ร่วมกับ RBV 131 ราย และกลุ่มที่ได้รับ IFN[alpha] ร่วมกับ RBV 130 ราย เมื่อทำการศึกษาประสิทธิผล พบว่า ผลการรักษาโดยรวมในผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่มไม่แตกต่างกันโดยกลุ่มที่ได้ PEG-IFN[alpha] ร่วมกับ RBV มี sustained virological response (SVR) ร้อยละ 61.1 และกลุ่มที่ได้ IFN[alpha] ร่วมกับ RBV มี SVR ร้อยละ 60.8 (p = 0.60) เมื่อพิจารณาตามจีโนไทป์ ในผู้ป่วยที่ติดเชื้อจีโนไทป์ 1 พบว่า PEG-IFN[alpha] ร่วมกับ RBV ให้ผลการรักษาดีกว่า IFN[alpha] ร่วมกับ RBV อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมี SVR ร้อยละ 58.2 และ 38.9 ตามลำดับ (p = 0.04) สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ใช่จีโนไทป์ 1 พบว่า อัตราการมี SVR ไม่แตกต่างกัน สำหรับอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้น พบว่า ทั้ง 2 กลุ่มไม่แตกต่างกัน ส่วนอัตราการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบเลือดในกลุ่มที่ได้ PEG-IFN[alpha] ร่วมกับ RBV สูงกว่ากลุ่มที่ได้ IFN[alpha] ร่วมกับ RBV โดยอัตราการเกิดภาวะเลือดจากเท่ากับร้อยละ 84.7 และ 69.2 อัตราการเกิด neutropenia เท่ากับร้อยละ 61.1 และ 21.5 และอัตราการเกิดภาวะเกล็ดเลือดน้อยเท่ากับร้อยละ 43.5 และ 19.1 ตามลำดับ ระดับ Hb และเกล็ดเลือดในกลุ่มที่ได้ PEG-IFN[alpha] ลดลงมากกว่ากลุ่มที่ได้ IFN[alpha] อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.03 และ p < 0.001) โดย PEG-IFN[alpha] ทำให้ Hb ลดลง 3.61 +- 1.32 ก./ดล. และเกล็ดเลือดลงลง 62,206 +- 35.755 เซลล์/มคล. ส่วน IFN[alpha] ทำให้ Hb ลดลง 3.24 +- 1.36 ก./ดล., และเกล็ดเลือดลดลง 40,903 +- 38,102 เซลล์/มคล. สำหรับปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมี SVR วิเคราะห์โดยใช้ multiple logistic regression วิธี stepwise ได้แก่ จีโนไทป์, พยาธิวิทยาของตับ และการได้รับยาครบตามขนาดและระยะเวลาอย่างน้อยร้อยละ 80 ซึ่งได้สมการที่ใช้ทำนายโอกาสการตอบสนองต่อการรักษาได้ถูกต้องกับเหตุการณ์จริงร้อยละ 67.7 อย่างไรก็ตามต้องมีการตรวจสอบความเที่ยงตรงของสมการต่อไป การศึกษาครั้งนี้ เป็นการเก็บข้อมูลจากเวชระเบียน ข้อมูลที่ได้จึงยังไม่ครบถ้วนโดยเฉพาะในส่วนของอัตราการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมี SVR บางปัจจัย เช่น ระดับ GGT (gamma glutaryl transferase) ก่อนการรักษาเป็นต้น ดังนั้น ควรมีการติดตามแบบไปข้างหน้าต่อไปเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนมากยิ่งขึ้น