การเปรียบเทียบแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาระหว่างอาจารย์ นักศึกษา และครูประจำการที่เข้ารับการอบรมในโครงการฝึกอบรมครู และบุคลากรทางการศึกษาประจำการในกลุ่มวิทยาลัยครูภาคเหนือ

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบแนวคิดด้านปรัชญาการศึกษาระหว่างอาจารย์ นักศึกษา และครูประจำการที่เข้ารับการอบรมในกลุ่มวิทยาลัยครูภาคเหนือ และมุ่งเปรียบเทียบแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาของอาจารย์ นักศึกษา และครูประจำการที่มีความแตกต่างกันในด้าน เพศ อายุ ประสบการณ์ในการทำงาน สาขาวิชาที่สอนหรือสาขาวิชาเอกที่เรียน วิธีดำเนินการวิจัย งานวิจัยนี้เป็นผลมาจากการศึกษาเชิงสำรวจโดยใช้แบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่างจำนวนทั้งสิ้น 634 คน เป็นอาจารย์ 139 คน นักศึกษา 232 คน และครู 213 คน จากกลุ่มวิทยาลัยครูภาคเหนือ ซึ่งได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้น และการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสำรวจปรัชญาการศึกษาที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นเอง จำแนกเป็น 5 ลัทธิ คือ ลัทธิสารัตถนิยม ลัทธินิรันตรนิยม ลัทธิพิพัฒนาการนิยม ลัทธิปฏิรูปนิยม และลัทธิอัตถิภาวนิยม ซึ่งจะสำรวจแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาในด้าน 3 ด้าน คือ จุดมุ่งหมายของการศึกษา องค์ประกอบของการศึกษา และกระบวนการเรียนการสอน แบบสำรวจประกอบด้วยข้อความทั้งหมด 65 ข้อ ได้ผ่านการทดสอบความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา และค่าความเชื่อมั่นมาแล้ว การศึกษาครั้งนี้กำหนดตัวแปรตาม คือ ปรัชญาการศึกษาทั้ง 5 ลัทธิ และตัวแปรอิสระ คือ เพศ อายุ ประสบการณ์ในการทำงานสาขาวิชาที่สอนหรือสาขาวิชาที่เรียน การวิเคราะห์ข้อมูล วิเคราะห์โดยการหาความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่า ที (t-text) และการวิเคราะห์ความแปรปรวน (Analysis of Variance) ผลการวิจัย ผลการวิจัยปรากฏข้อค้นพบดังนี้ 1.อาจารย์ นักศึกษา และครูประจำการในกลุ่มวิทยาลัยครูภาคเหนือ มีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาโน้มไปทางลัทธิพิพัฒนาการนิยม ลัทธิปฏิรูปนิยม และลัทธิอัตถิภาวนิยมในระดับสูงและโน้มไปทางลัทธิสารัตถนิยม และนิรันตรนิยมอยู่ในระดับปานกลาง 2. การเปรียบเทียบแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาของอาจารย์ นักศึกษา และครูประจำการ 2.1 ทั้งสามกลุ่มมีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในลัทธิสารัตถนิยม และปฏิรูปนิยม แต่ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในลัทธิพิพัฒนาการนิยม นิรันตรนิยม และลัทธิอัตถิภาวนิยม 2.2 อาจารย์มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิสารัตถนิยมต่ำกว่านักศึกษา และครูประจำการ 2.3 นักศึกษามีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิปฏิรูปนิยมสูงกว่าครูประจำการ 3. การเปรียบเทียบแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาจำแนกตามเพศ 3.1 อาจารย์ที่มีเพศต่างกันมีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาต่างกันโดยอาจารย์ชายมีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิสารัตถนิยม ลัทธิพิพัฒนาการนิยม และปฏิรูปนิยมสูงกว่าอาจารย์หญิง 3.2 นักศึกษาและครูประจำการที่มีเพศต่างกันไม่พบว่ามีแนวคิดปรัชญาการศึกษาต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ 4. การเปรียบเทียบโดยใช้ตัวแปรด้านอายุ พบว่า 4.1 อาจารย์และครูประจำการที่มีอายุต่างกันมีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาไม่ต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ 4.2 นักศึกษาที่มีอายุต่างกันมีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาต่างกันโดยมีนักศึกษาที่มาอายุต่ำกว่า 21 ปี มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิอัตถิภาวนิยม สูงกว่านักศึกษาที่มีอายุสูงกว่า 5. การเปรียบเทียบโดยใช้ตัวแปรด้านประสบการณ์ในการทำงาน พบว่า 5.1 อาจารย์ที่มีประสบการณ์ในการทำงานน้อย มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิปฏิรูปนิยมและอัตถิภาวนิยมสูงกว่าอาจารย์ที่มีประสบการณ์ในการทำงานมากกว่า 5.2 นักศึกษาที่ไม่มีประสบการณ์ในการทำงานและมีประสบการณ์ในการทำงานน้อยกว่า มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิพิพัฒนาการนิยม ลัทธิปฏิรูปนิยม และลัทธิอัตถิภาวนิยมสูงกว่านักศึกษาที่มีประสบการณ์ในการทำงานมากกว่า 5.3 ครูที่มีประสบการณ์ในการทำงานมากกว่ามีแนวคิดโน้มไปทางลัทธินิรันตนิยมสูงกว่า ครูที่มีประสบการณ์ในการทำงานน้อยกว่า 6. การเปรียบเทียบโดยใช้ตัวแปรด้านสาขาวิชาที่สอนหรือวิชาที่เรียน พบว่า 6.1 อาจารย์ที่สอนในสาขาวิชาต่างกันมีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาต่างกัน โดยอาจารย์ในสาขาวิชาครุศาสตร์มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิพิพัฒนาการนิยม และอัตถิภาวนิยมสูงกว่าอาจารย์ในสาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ และโน้มไปทางลัทธิสารัตถนิยมและนิรันตรนิยมต่ำกว่าอาจารย์สาขาวิทยาศาสตร์ 6.2 นักศึกษาที่เรียนในสาขาวิชาต่างกันไม่พบว่ามีแนวคิดทางปรัชญาการศึกษาต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ 6.3 ครูที่เรียนในสาขาวิชาต่างกันมีแนวคิดทางการศึกษาต่างกัน โดยครูที่เรียนวิชาในสาขาครุศาสตร์มีแนวคิดโน้มไปทางลัทธิสารัตถนิยม และนิรันตรนิยมต่ำกว่าครูที่เรียนวิชาในสาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์