ต้นทุนการผลิตลูกโคนมโดยวิธีการผสมเทียมของกรมปศุสัตว์

Abstract

นมเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์ ช่วยซ่อมแซมร่างกายส่วนที่สึกหรอและบำรุงร่างกายให้แข็งแรง ความต้องการบริโภคนมและผลิตภัณฑ์นมในประเทศไทย นับวันแต่จะมีปริมาณเพิ่มขึ้น แต่การเลี้ยงโคนมในประเทศยังไม่แพร่หลายมากนัก จึงควรที่จะขยายการเลี้ยงโคนมให้กว้างขวางยิ่งขึ้น ซึ่งวิธีที่จะขยายการเลี้ยงโคนมให้เพิ่มมากขึ้น และได้ผลเร็วที่สุดก็คือ วิธีการผสมเทียม โดยการนำน้ำเชื้อจากพ่อโคพันธุ์ดีฉีดเข้าไปในอวัยวะสืบพันธุ์ของแม่โคในขณะที่แม่โคกำลังเป็นลัด วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีความมุ่งหมายที่จะศึกษาถึงต้นทุนในการผลิตลูกโคนม โดยวิธีผสมเทียมของกองผสมฟรีเทียม กรมปศุสัตว์ โดยเริ่มศึกษาตั้งแต่ขั้นตอนการผลิตน้ำเชื้อแช่แข็งจากพ่อโคลูกผสมพันธุ์ฟรีเขียน-โฮลสโตน์ เพื่อนำมาคำนวณต้นทุนในการผลิตน้ำเชื้อแช่แข็งต่อปริมาณการใช้น้ำเชื้อ 1 ครั้ง (Dose) และศึกษาถึงขั้นตอนของการนำน้ำเชื้อไปใช้ในการผสมเทียม เพื่อที่จะคำนวณหาต้นทุนการผลิตลูกโคนมโดยวิธีการผสมเทียม ตลอดจนศึกษาปัญหาต่างๆ เพื่อนำมาปรับปรุงในการดำเนินงานด้านการผสมเทียม การศึกษาได้กระทำโดยการรวบรวมข้อมูลจากเอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง และจากการสอบถามผู้ที่เกี่ยวข้องในงานผสมเทียมของกองผสมเทียมกรมปศุสัตว์ รวม 4 สถานีผสมเทียมด้วยกันแล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้มาคำนวณต้นทุนในการผลิตน้ำเชื้อแช่แข็ง และต้นทุนในการผลิตลูกโคนม โดยวิธีผสมเทียม ผลจากการศึกษาข้อมูลในช่วงปีงบประมาณ 2522 และ 2523 ปรากฏดังนี้ คือ 1) ต้นทุนในการผลิตน้ำเชื้อแช่แข็งพ่อโคลูกผสม (75%) พันธุ์ฟรีเขียน-โฮลสไตน์ คำนวณได้ 23 บาท ต่อปริมาณการใช้น้ำเชื้อ 1 ครั้ง (Dose) 2) ต้นทุนในการผลิตลูกโคนม 1 ตัว โดยวิธีการผสมเทียมของสถานีผสมเทียม 4 แห่ง ได้คำนวณโดยแยกตามประเภทของน้ำเชื้อที่ใช้ในการผสมเทียมสรุปได้ดังนี้ [ดูตารางในเล่ม] ในการผสมเทียมเพื่อให้ได้ลูกโค 1 ตัว ต้นทุนส่วนใหญ่จะเป็นต้นทุนทางอ้อมในส่วนที่เป็นต้นทุนคงที่ ซึ่งเป็นต้นทุนที่ควบคุมได้ยาก ดังนั้น สาเหตุที่ทำให้ต้นทุนในการผลิตลูกโค 1 ตัวของแต่ละสถานีผสมเทียมแตกต่างกันก็คือ 1) ปริมาณการผสมเทียม สถานีผสมเทียมใดที่มีปริมาตรการผสมเทียมมากจะทำให้มีต้นทุนคงที่ต่อการผสมเทียม 1 ครั้งต่ำกว่าสถานีผสมเทียมที่มีปริมาณการผสมเทียมน้อย 2) ประสิทธิภาพในการผสมเทียม ซึ่งมีปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอกมาเกี่ยวข้อง ปัจจัยภายใน หมายถึง ปัจจัยที่เกี่ยวกับสถานีผสมเทียม ได้แก่ คุณภาพของน้ำเชื้อที่ใช้ในการผสมเทียม และความสามารถหรือความชำนาญในการผสมเทียมของเจ้าหน้าที่ผสมเทียมที่มีผลต่อประสิทธิภาพในการผสมเทียม ปัจจัยภายนอก ได้แก่ เกษตรกรผู้เลี้ยงโค และตัวแม่โค กล่าวคือ เกษตรกรผู้เลี้ยงโคส่วนใหญ่ยังไม่มีความรู้ในเรื่องการผสมเทียมดีพอ ไม่เข้าใจว่าระยะเวลาใดเป็นระยะเวลาที่เหมาะสมที่แม่โคควรจะได้รับการผสมเทียม เพราะถ้าไปผสมเทียมไม่ทันภายในเวลานั้นก็จะทำให้เกิดการผสมไม่ติด นอกจากนี้ตัวแม่โคอาจมีความผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางการสืบพันธุ์ก็ได้ ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ผสมเทียมไม่ติด ดังนั้นถ้าสามารถเพิ่มประสิทธิภาพจากการผสมเทียมได้จะช่วยลดต้นทุนในการผลิตลูกโค 1 ตัวได้มาก ด้วยเหตุนี้ในการผสมเทียมของสถานีผสมเทียมจึงควรที่จะได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี หรือมีการประสานงานที่ดีทั้งในส่วนของสถานีผสมเทียมและจากเกษตรกรผู้เลี้ยงโค ซึ่งจะมีผลให้ทั้ง 2 ฝ่ายบรรลุวัตถุประสงค์ซึ่งกันและกัน กล่าวคือ สถานีผสมเทียมก็จะมีผลการปฏิบัติงานที่ดีมีประสิทธิภาพ ต้นทุนในการผลิตลูกโคนม 1 ตัวก็จะต่ำลงด้วย สำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงโคก็จะบรรลุวัตถุประสงค์ คือ การได้ลูกโคซึ่งจะช่วยเพิ่มรายได้ให้อีกทางหนึ่ง