ต้นทุนการผลิตและการค้าถั่วเหลือง

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้เป็นการศึกษาต้นทุนการผลิตและการค้าถั่วเหลืองของประเทศไทย การศึกษานี้อาจแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ คือการศึกษาเกี่ยวกับสภาพการผลิตและการค้าถั่วเหลือง และการศึกษาต้นทุนการผลิต และการวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการผลิตถั่วเหลือง ในการศึกษาเกี่ยวกับสภาพการผลิตและการถั่วเหลือง เริ่มด้วยการศึกษาความรู้ทั่วไปของถั่วเหลือง แหล่งผลิตที่สำคัญ เนื้อที่เพาะปลูก ปริมาณการผลิต ราคา สภาพตลาดในประเทศ ตลอดจนสภาพการผลิตและการค้าของต่างประเทศ ในการศึกษาต้นทุนการผลิตและการวิเคราะห์ผลตอบแทนของถั่วเหลือง ได้ศึกษาและวิเคราะห์แยกตามฤดูการเพาะปลูกในแหล่งผลิตที่สำคัญคือ จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดสุโขทัยและเขตลพบุรี – สระบุรี ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาและวิเคราะห์ เป็นข้อมูลเบื้องต้นที่ได้มาจากการสำรวจของปีเพาะปลูก 2523/24 ของฝ่ายเศรษฐกิจการผลิตพืช กองวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร และนำข้อมูลที่ได้มาจากคำนวณต้นทุนและรายได้จากการผลิตถั่วเหลือง รวมทั้งวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการผลิตถั่วเหลืองในเชิงเศรษฐกิจ ( Economic Analysis ) และเชิงจัดการฟาร์ม ( Farm Management Analysis ) ผลที่ได้จากการศึกษาและวิเคราะห์ ทำให้ทราบถึงสภาวการณ์ด้านการผลิตและการค้าปี 2523/ 24 ที่มีผลต่อต้นทุนการผลิตและผลตอบแทนจากการผลิตถั่วเหลืองของเกษตรกรว่า ในการเพาะปลูกรุ่นฤดูฝนจังหวัดเชียงใหม่มีต้นทุนการผลิตและผลผลิตต่อไร่สูงสุด จังหวัดสุโขทัย มีต้นทุนการผลิตและผลผลิตต่อไร่ต่ำสุด ส่วนเขตลพบุรี – สระบุรีมีต้นทุนการผลิตและผลผลิตต่อไร่อยู่ระหว่างกลางของจังหวัดทั้งสอง แต่เมื่อวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการผลิตปรากฏว่า เขตลพบุรี – สระบุรี เป็นเขตที่มีผลกำไรจากการผลิตถั่วเหลือง ส่วนจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดสุโขทัยมีผลขาดทุน เพราะมีปัญหาในด้านการผลิตเป็นสำคัญ การเพาะปลูกในรุ่นฤดูแล้ง จังหวัดเชียงใหม่มีต้นทุนการผลิต ผลผลิตต่อไร่และผลตอบแทนจากการผลิตสูงกว่าจังหวัดสุโขทัย แต่เกษตรกรทั้งสองจังหวัดก็ยังมีผลขาดทุนจากการผลิตถั่วเหลือง ตัวแปรสำคัญที่มีผลต่อต้นทุนการผลิตทั้ง 2 ฤดู ได้แก่ ราคาปัจจัยการผลิต อัตราค่าจ้างแรงงานที่เพิ่มสูงขึ้น และผลผลิตต่อไร่ ตลอดจนการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ และปัจจัยการผลิตต่างๆนอกจากนั้นแล้ว สาเหตุสำคัญที่เนื้อที่เพาะปลูกและผลผลิตของถั่วเหลืองของประเทศมีความเคลื่อนไหวขึ้นและลงก็เนื่องจากพืชแข่งขันอื่นๆ ในท้องถิ่นของแหล่งผลิตที่สำคัญสามารถให้ผลตอบแทนสูงกว่า จึงเป็นข้อกำหนดทำให้การขยายการเพาะปลูกถั่วเหลืองไม่เพิ่มในอัตราที่สูง ส่วนปัญหาด้านการตลาดและราคานั้น ปรากฏว่า เกษตรกรถูกกดราคาตามขั้นคุณภาพจากพ่อค้าคนกลางจนไม่สามารถขายได้ตามราคาประกันขั้นต่ำของรัฐบาล ตลาดถูกจำกัดอยู่ภายในประเทศ เนื่องจากมีการควบคุมการส่งออก ตลอดจนราคาถั่วเหลืองภายในประเทศมีความไม่แน่นอน จะเคลื่อนไหวตามความต้องการของตลาดต่างประเทศและตามฤดูกาล จากปัญหาดังกล่าวสามารถนำมาวิเคราะห์หาแนวทางแก้ไขโดยมีมาตรการเน้นหนักด้านการผลิตในเรื่องการเพิ่มผลผลต่อไร่ เร่งรัดขยายปัจจัยการผลิตเช่น การผลิตเมล็ดพันธุ์ ปุ๋ยเคมี และเชื่อไรโซเบี้ยม การลดต้นทุนการผลิต เช่นการใช้เครื่องนวดถั่วเหลือง การขยายเนื้อที่เพาะปลูกโดยการจัดระบบการปลูกพืช และการให้ความช่วยเหลือแก่เกษตรกรโดยการให้สินเชื่อระยะสั้นและส่งเสริมโครงการประกันภัยพืชผลเป็นต้น ส่วนปัญหาด้านการตลาดนั้น รัฐบาลควรจะส่งเสริมให้เกษตรกรก่อตั้งเป็นสหกรณ์การเกษตรในท้องถิ่นที่ผลิตเพื่อรวบรวมผลผลิตขายโดยตรงให้กับโรงงานหรือจัดให้มีการทำสัญญาผูกพันในการรับซื้อถั่วเหลืองจากเกษตรกร เพื่อตัดปัญหาพ่อค้าคนกลาง รวมทั้งควรจะพิจารณานโยบายการนำเข้าและการส่งออกให้เกิดประโยชน์แก่เศรษฐกิจของประเทศมากที่สุด และเข้าไปแทรกแซงในการกำหนดราคาประกันขั้นต่ำเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่วางไว้ รวมทั้งจัดหาเงินกู้ในอัตราดอกเบี้ยต่ำ สำหรับพ่อค้าที่จะไปรับซื้อพืชผลจากเกษตรกร ซึ่งแนวทางเหล่านี้จะเป็นประโยชน์ในการส่งเสริมการผลิตถั่วเหลืองให้พอเพียงกับความต้องการใช้ภายในประเทศ และเป็นสินค้าออกที่ทำรายได้ให้ประเทศต่อไป