การปรับปรุงวิธีวิดีโอเบลต์ทรานเซคเพื่อการประเมินสภาพแนวปะการังในอ่าวไทย

Abstract

แนวปะการังเป็นระบบนิเวศทางทะเลที่สำคัญ อย่างไรก็ตามแนวปะการังหลายบริเวณได้รับผลกระทบต่างๆ จาก การเปลี่ยนแปลงของปัจจัยสิ่งแวดล้อมทั้งที่เกิดตามธรรมชาติ การระบาดของสิ่งมีชีวิต หรือกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การ พัฒนาด้านอุตสาหกรรม การใช้ประโยชน์พื้นที่บริเวณชายฝั่ง ปริมาณตะกอน และน้ำทิ้งจากแผ่นดิน ล้วนก่อให้เกิด ผลกระทบต่อระบบนิเวศชายฝั่ง และแนวปะการัง การศึกษาครั้งนี้เป็นการพัฒนาวิธี video belt transect เปรียบเทียบกับวิธีมาตรฐาน line intercept transect เพื่อใช้ในการสำรวจ และประเมินสภาพแนวปะการัง โดยการเปรียบเทียบผลการวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อตรวจสอบความแตกต่างที่ เกิดจากวิธีการบันทึกข้อมูลต่างกัน เพื่อหาค่าของความยาวเส้นเทปแต่ละ transect จำนวนซ้ำของการเก็บตัวอย่าง จำนวน ครั้งการหยุดภาพ ระบบการสุ่มจุด แบบ fixed point หรือแบบ random point จำนวนการสุ่มจุดต่อการหยุดภาพแต่ละครั้ง ในการวิเคราะห์ข้อมูลวิธี video belt transect ที่เหมาะสมกับลักษณะของโครงสร้าง และรูปแบบลังคมปะการังบริเวณอ่าวไทยอย่างเป็นระบบ สำหรับการศึกษาด้านการกระจาย ความหลากหลาย การติดตามการเปลี่ยนแปลงสถานะภาพของแนว ปะการังในแต่ละบริเวณ ตามช่วงเวลา โดยการเลือกพื้นที่ศึกษา 3 บริเวณ บริเวณละ 2 สถานี เพื่อให้ครอบคลุมลักษณะ โครงสร้าง และรูปแบบของแนวปะการังในอ่าวไทย ได้แก่ เกาะค้างคาว สถานี A และสถานี C จังหวัดชลบุรี เกาะเสม็ด เกาะกุฎี จังหวัดระยอง และเกาะมาตรา เกาะอีแรด จังหวัดชุมพร ผลการศึกษาพบว่าลักษณะโครงสร้าง และรูปแบบสังคมปะการังบริเวณต่างๆ ในพื้นที่อ่าวไทยมีลักษณะแตกต่างกัน โดยการวิเคราะห์ข้อมูลวิธี video belt transect ระบบการสุ่มจุดแบบ fixed point ความยาวเส้นเทป 20 เมตร จำนวน การสุ่มจุด 9 จุด ต่อการหยุดภาพ 1 ครั้ง จำนวนของการเก็บตัวอย่าง 5 ซ้ำ การวิเคราะห์ข้อมูลระดับสกุล เมื่อนำค่าจำนวน สกุลของปะการัง สิ่งมีชีวิตที่พบ และเปอร์เซ็นต์ปกคลุมของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมาเปรียบเทียบกับการวิเคราะห์โดยวิธี มาตรฐาน line intercept transect ทั้ง 6 สถานี สามารถให้ค่าจำนวนสกุลของปะการัง ชนิดของสิ่งมีชีวิตที่พบ และค่าเปอร์เซ็นต์ปกคลุมพื้นที่ได้ดี ซึ่งจะแตกต่างบ้างในบางบริเวณ โดยบริเวณเกาะค้างคาวสถานี A ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตต่ำ ลักษณะปะการังแต่ละก้อน (colony) มีขนาดใหญ่ ให้ค่าจำนวนสกุลของปะการัง สิ่งมีชีวิตที่ พบสูงกว่าวิธีการมาตรฐาน 4 สกุล เกาะค้างคาว สถานี C ให้ค่าต่ำกว่า 2 สกุล เกาะเสม็ดให้ค่าต่ำกว่า 9 สกุล เกาะกุฎีให้ ค่าต่ำกว่า 2 สกุล เกาะมาตราให้ค่าต่ำกว่า 5 สกุล ส่วนเกาะอีแรดซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตสูงสุด ลักษณะปะการังแต่ละก้อนมีขนาดเล็กใกล้เคียงกัน ให้ค่าจำนวนสกุลน้อยกว่าวิธีการมาตรฐานเพียง 1 สกุลโดยสิ่งมีชีวิตที่ ต่างกันมีค่าเปอร์เซ็นต์ปกคลุมพื้นที่มีค่าแตกต่างกันน้อยกว่า 2 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งสรุปได้ว่าวิธี video belt transect สามารถให้ค่าการวิเคราะห์ได้ดีในบริเวณที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตสูงสุด และบริเวณที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตต่ำสุด มีความละเอียด และแม่นยำเพียงพอ เหมาะสม สามารถที่จะนำมาใช้ในการประเมินสถานภาพ และติดตามการ เปลี่ยนแปลงของแนวปะการังในอ่าวไทย