รูปแบบที่อยู่อาศัยและการเงินเคหการระดับครัวเรือนของผู้อยู่อาศัย ในกำแพงนครเวียงจันทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

Abstract

วัตถุประสงค์ของการศึกษาในงานวิจัยนี้ ประกอบด้วยสองส่วนคือ 1) การศึกษารูปแบบที่อยู่อาศัยของชาวกำแพงนครเวียงจันทน์ แห่ง ส.ป.ป. ลาว และ 2) การศึกษาสถานการณ์ด้านการเงินเคหการระดับครัวเรือนของผู้อยู่อาศัยในกำแพงนครเวียงจันทน์ (ในช่วง พ.ศ. 2546-2547) งานวิจัยนี้ได้ศึกษาข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 397 ครัวเรือน จากประชากรทั้งสิ้น 52,722 ครัวเรือน ในพื้นที่สี่เมืองในเขตเทศบาลนครหลวงเวียงจันทน์ ข้อมูลเพื่อการวิจัย ได้มาด้วยการใช้แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่าง การสัมภาษณ์ผู้อยู่อาศัยในครัวเรือน และการสำรวจเพื่อบนทึก ถ่ายภาพ และสังเกตในพื้นที่ศึกษา ผลของการวิจัยสามารถจำแนกรูปแบบที่อยู่อาศัยของชาวกำแพงนครเวียงจันทน์ได้เป็น 4 กลุ่มคือ กลุ่มที่ 1 บ้านไม้และบ้านครึ่งตึกครึ่งไม้ กลุ่มที่ 2 บ้านตึก กลุ่มที่ 3 บ้านแถวตึก และกลุ่มที่ 4 บ้านแถวไม้และบ้านแถวครึ่งตึกครึ่งไม้ ซึ่งการศึกษาในรายละเอียดพบว่า รูปแบบที่อยู่อาศัยในกำแพงนครเวียงจันทน์ มีตัวแปรที่สำคัญอยู่ สามตัวแปร ที่ทำให้รูปแบบที่อยู่อาศัยมีความแตกต่างกัน คือ 1) วัสดุที่ใช้ทำตัวบ้าน 2) วัสดุมุงหลังคา และ 3) พื้นที่ใช้สอยของบ้าน ซึ่งตัวแปรทั้งสามนี้เป็นตัวบ่งชี้ที่สำคัญถึงความสามารถในการจ่ายเพื่อที่อยู่อาศัยของครัวเรือน ผลของการศึกษาพบว่าเมื่อพิจารณาจากวัสดุที่ใช้ทำตัวบ้าน ที่อยู่อาศัยรูปแบบตึก มีราคาสูงที่สุดในขณะที่รองลงมาคือ รูปแบบครึ่งตึกครึ่งไม้ และไม้ และเมื่อพิจารณาจากตัวแปรที่สองคือวัสดุมุงหลังคาก็พบว่า ที่อยู่อาศัยที่มุงด้วยกระเบื้องซีแพ็คโมเนีย มีราคาสูงที่สุดรองลงมาคือ กระเบื้องลอนคู่ และสังกะสี ส่วนพื้นที่ใช้สอยเป็นตัวแปรที่ทำให้ราคาของที่อยู่อาศัยเพิ่มขึ้นตามสัดส่วนพื้นที่ ซึ่งราคาของบ้านต่อตารางเมตรมีตั้งแต่ขั้นต่ำสุดในรูแบบบ้านไม้ หลังคามุงสังกะสี มีราคาตารางเมตรละประมาณ 952 บาท และราคาสูงสุดที่ตารางเมตรละ 9,856 บาท สำหรับรูปแบบบ้านตึกสองชั้นหลังคามุงด้วยกระเบื้องซีแพ็คโมเนีย ผลการศึกษาด้านการเงินในครัวเรือนพบว่ารายได้ส่วนใหญ่ของครัวเรือนได้มาจาก 1) อาชีพหลักของสมาชิก 2) อาชีพเสริมในครัวเรือน และ 3) รายได้จากญาติในต่างประเทศ ครัวเรือนมีค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวันเฉลี่ยต่อเดือนคิดเป็นร้อยละ 69.6 ของรายได้ครัวเรือนต่อเดือน และมีค่าใช้จ่ายเพื่อการอยู่อาศัยคิดเป็นร้อยละ 8.8 ของรายได้ครัวเรือนต่อเดือน การวิจัยยังพบว่า การใช้จ่ายเพื่อที่อยู่อาศัยของครัวเรือนในกำแพงนครเวียงจันทน์ได้เงินมาจาก 1) การเก็บเงินสะสมในครัวเรือน 2) การออมในรูปของการซื้อสิงหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ และ 3) เงินที่ญาติพี่น้องในต่างประเทศส่งกลับมาให้ใช้หรือให้ยืม จากผลการศึกษาสถานการ์การเงินในระดับครัวเรือนของผู้อยู่อาศัยในกำแพงนครเวียงจันทน์ ซึ่งปรากฏว่า ภายในครัวเรือนจะมีรายได้ส่วนหนึ่งที่เหลือจากการใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน และรายจ่ายเพื่อการอยู่อาศัย ซึ่งเป็นส่วนของการออกของครัวเรือนและสามารถในมาใช้เป็นค่าใช้จ่ายเพื่อที่อยู่อาศัยได้ ดังนั้นผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอในงานวิจัยคือ 1) ใช้ประโยชน์จากเงินส่วนที่เหลือนี้เพื่อเป็นเงินออมเพื่อที่อยู่อาศัย โดยเริ่มต้นด้วยรูปแบบของสหกรณ์เคหสถานในเบื้องต้น แลัวจึงขยายผลต่อไป 2) จัดตั้งตัวกลางทางการเงินเพื่อระดมทุนเพื่อการพัฒนาที่อยู่อาศัยโดยการให้สินเชื่อระยะยาวและมีสินทรัพย์ค้ำประกัน 3) ทำความร่วมมือกับสถาบันการเงินต่างประเทศที่มีประสบการณ์ด้านการเงินเคหการเพื่อพัฒนาระบบการเงินเคหการในประเทศให้เข้มแข็ง