แนวทางการเรียนการสอน วิชาออกแบบสถาปัตยกรรมด้วยกระบวนการแก้ปัญหาและการสืบค้น กรณีศึกษา คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

Abstract

วิชาออกแบบสถาปัตยกรรมเป็นวิชาแกนในหลักสูตรการศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต ของคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่มีหัวใจสำคัญคือ เน้นการปฏิบัติการออกแบบสถาปัตยกรรมในห้องปฏิบัติการหรือสตูดิโอ โดยมีเป้าหมายเพื่อให้นักศึกษาได้รับองค์ความรู้ มีทักษะการทำงานเป็นหมู่คณะและสามารถเสาะแสวงหาความรู้ใหม่ๆ เพื่อพัฒนาตนเองในการปฏิบัติวิชาชีพสถาปัตยกรรมเมื่อจบการศึกษา การวิจัยโครงการนี้ประยุกต์ทฤษฎีการเรียนรู้แบบสืบค้น โดยใช้ประเด็นคำถามและโปรแกรมงานออกแบบประเภท "ปัญหาในการออกแบบ" เป็นหัวข้อโครงการ เข้ามาใช้กับการเรียนการสอนปฏิบัติการออกแบบสตูดิโอของนักศีกษาชั้นปีที่ 4 สาขาออกแบบสถาปัตยกรรมของสถาบันแห่งนี้ การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างทักษะการเสาะแสวงหาความรู้ใหม่ด้วยตัวนักศึกษาเอง ตามเป้าหมายของวิชาและเตรียมความพร้อมสำหรับการทำโครงการในวิชาวิทยานิพนธ์ของนักศึกษาเมื่อขึ้นชั้นปีที่ 5 ผลงานวิจัยคือโปรแกรมและแผนการสอนในแนวทางการเรียนรู้แบบการแก้ปัญหาและการสืบค้น ผลการทดลองทำให้พบว่า การปฏิบัติการออกแบบสถาปัตยกรรมสามารถใช้ประเด็นคำถาม และการสืบค้นเป็นจุดเริ่มต้นการออกแบบได้ คือ สามารถสร้างหัวข้อและโปรแกรมได้ ขณะเดียวกันผู้ออกแบบสามารถใช้ประเด็นคำถามและการสืบค้นในทุกขั้นตอนของการแก้ปัญหาได้ด้วย ผลของการออกแบบในการปฏิบัติการคือ แนวความคิดต้นแบบของงานออกแบบสถาปัตยกรรมประเภทใหม่ โครงการวิจัยนี้สอดคล้องกับแนวทางการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางตามแนวคิดพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติปี พ.ศ. 2542 อีกทั้งกระตุ้นและส่งเสริมให้ผู้สอนเกิดความสนใจการพัฒนาการสอนของตนเองสู่การวิจัยในชั้นเรียนด้านสถาปัตยกรรม และขยายผลการวิจัยเป็นโปรแกรมและแผนการสอนต้นแบบในวิชาออกแบบสาขาอื่นๆ เช่น ผังเมือง เทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม และเทคโนโลยีการก่อสร้าง เป็นต้น