การศึกษาความแตกต่างด้านการตายของประชากรในเขตกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2518

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อนำข้อมูลจากทะเบียนราษฎร์ที่มีอยู่แล้วมาใช้เป็นประโยชน์ในแง่ของการวิจัย และเพื่อให้การศึกษาเกี่ยวกับการตายของประเทศไทยกว้างขวางยิ่งขึ้นไปอีก อย่างไรก็ตาม เนื่องจากผู้วิจัยมีงบประมาณและเวลาจำกัดไม่อาจศึกษาข้อมูลการตายของทั้งประเทศได้ จึงเลือกศึกษาเฉพาะการตายในเขตกรุงเทพมหานคร ทั้งนี้ด้วยเหตุผลที่ว่ากรุงเทพมหานครมีลักษณะของความเป็นเอกนครสูง ตลอดจนเป็นที่รวมของประชากรที่มีคุณลักษณะต่าง ๆ กัน ซึ่งน่าจะเป็นผลให้ระดับการตายของประชากรกลุ่มต่าง ๆ แตกต่างกันไปด้วย ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ คือ ทะเบียนการตาย (ใบมรณบัตร) ทร. 20, ส่วนที่ 3) ของการแจ้งตายในเขตกรุงเทพฯ – ธนบุรี พ.ศ. 2518 ของกองสถิติสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเก็บรวบรวมไว้ในลักษณะของบัตรคอมพิวเตอร์เรียบร้อยแล้วนั้นมาทำการสุ่มตัวอย่างขึ้นมาร้อยละ 10 ของการตายทั้งหมดได้ จำนวนตัวอย่าง 2352 ตัวอย่าง โดยมีสมมติฐานในการศึกษาครั้งนี้ว่า “อัตราตายของประชากรจะแตกต่างกันไปตามลักษณะทางเศรษฐกิจ สังคม และประชากรที่แตกต่างกัน” ผลของการศึกษาพบว่า ผู้ตายเป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง กล่าวคือ ร้อยละ 57.7 และ 42.3 เป็นเพศชายและเพศหญิงตามลำดับ และพบลักษณะทำนองเดียวกันในเกือบทุกกลุ่มอายุ ยกเว้นกลุ่มอายุสุดท้าย (70 ปีขึ้นไป) มีเพศหญิงมากกว่าเพศชาย สำหรับการตายของทารกอายุต่ำกว่า 1 ปี ก็พบว่าเป็นทารกเพศชายมากกว่าเพศหญิง คือ ร้อยละ 57.4 และ 42.6 ตามลำดับ ในเรื่องความแตกต่างตามสถานภาพสมรส พบว่า ข้อมูลมีความสมบูรณ์ครบถ้วนในระดับต่ำมาก กล่าวคือ การไม่ระบุสถานภาพสมรสมีมากถึงร้อยละ 62.8 ของผู้ตายอายุ 15 ปีขึ้นไปทั้งหมด และพบว่าผู้ตายที่มีสถานภาพสมรสมีมากที่สุดทั้งในเพศชายและเพศหญิง มีร้อยละ 21.8 และ 21.7 ตามลำดับ รองลงไปในเพศชาย คือ ผู้ตายที่มีสถานภาพ โสด ม่าย แยก-ร้าง และหย่า มีร้อยละ 8.3, 3.2, 0.5 และ 0.3 ตามลำดับ รองลงมาในเพศหญิงคือ ผู้ตายที่เป็นโสด ม่าย และแยก-ร้าง มีร้อยละ 10.9, 9.2 และ 0.3 ตามลำดับ แต่ทั้งนี้ยังไม่อาจสรุปได้ทันทีว่าแบแผนการตายตามสถานภาพสมรส ในเขตกรุงเทพมหานครนั้นแตกต่างหรือคล้ายคลึงกับแบบแผนการตายของประเทศต่าง ๆ หรือไม่ ทั้งนี้เพราะความไม่สมบูรณ์ของข้อมูลมีอยู่มากดังกล่าว สำหรับความแตกต่างในเรื่องอาชีพ และระดับการศึกษา พบว่าไม่สามารถศึกษาได้ ทั้งนี้เพราะข้อมูลมีความสมบูรณ์ครบถ้วนในระดับต่ำมาก กล่าวคือ ในเรื่องอาชีพพบว่า ผู้ไร้อาชีพในกลุ่มอายุ 15-59 ปี ซึ่งเป็นวัยที่ควรจะอยู่ในระหว่างการทำงานมีมากถึงร้อยละ 90.8 ในเพศชายและ 94.8 ในเพศหญิง ตามลำดับ นอกจากนั้น การไร้อาชีพยังมีความหมายรวมถึงการไม่ระบุอาชีพ และการไร้อาชีพจริง ๆ อีกด้วย ในเรื่องระดับการศึกษาพบว่า การไม่ระบุระดับการศึกษามีมากถึงร้อยละ 76.7 และ 79.7 ในเพศชายและเพศหญิงตามลำดับ ทำให้ยังไม่อาจหาข้อสรุปในเรื่องทั้งสองนี้ได้ เกี่ยวกับสถานที่อยู่ประจำนั้น พบว่า 1 ใน 2 ของการตายในกรุงเทพมหานคร เป็นผู้ตายที่มีสถานที่อยู่ประจำในจังหวัดอื่น ๆ นอกกรุงเทพฯ – ธนบุรี ในจำนวนนั้นเป็นผู้ตายที่มาจากภาคกลางมากที่สุด รองลงไป คือ ผู้ตายที่มาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ และภาคใต้ คือ ร้อยละ 21.2, 3.7, 1.7 และ 1.2 ตามลำดับ สำหรับความแตกต่างตามสาเหตุการตาย พบว่ามีความแตกต่างของสาเหตุการตายตามกลุ่มอายุและเพศ กล่าวคือ ในเรื่องอายุ พบว่า สาเหตุการณ์ตายที่สำคัญของกลุ่มอายุต่ำกว่า 1 ปี คือ กลุ่มสาเหตุที่ 15: สาเหตุบางอย่างทางพยาธิภาพและมฤตภาคตอนใกล้และหลังการคลอดซึ่งพบทั้งในเพศชายและเพศหญิง กลุ่มอายุ 1-14 ปี คือ กลุ่มสาเหตุที่ 17: อุบัติเหตุการถูกพิษ และพลวเหตุต่าง ๆ ทั้งในเพศชายและเพศหญิง กลุ่มอายุ 15-34 ปี ในเพศชาย คือ กลุ่มสาเหตุที่ 17: ในเพศหญิงคือ กลุ่มสาเหตุที่ 7: โรคระบบไหลเวียนของเลือด กลุ่มอายุ 35-54 ปี ในเพศชาย คือ กลุ่มสาเหตุที่ 7: ในเพศหญิงคือ กลุ่มสาเหตุที่ 2: เนื้องอกที่ต่าง ๆ กลุ่มอายุ 55-74 ปี ทั้งเพศชายและเพศหญิงคือ กลุ่มสาเหตุที่ 7: ในเรื่องเพศ พบว่า เกือบทุกกลุ่มสาเหตุการตายจะพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง ยกเว้นกลุ่มสาเหตุที่ 3: โรคเกี่ยวกับต่อมหลั่งภายในโภชนาการและเมตาบอลิซั่ม กลุ่มสาเหตุที่ 12: โรค หนังและเนื้อโต้ผิวหนัง และกลุ่มสาเหตุที่ 16: อาการและภาวะที่กำหนดไม่ชัดแจ้ง ในเรื่องของความแตกต่างของสาเหตุการตายตามอาชีพ และระดับการศึกษานั้น ยังไม่อาจสรุปผลการศึกษาได้ เพราะข้อมูลมีความสมบูรณ์ครบถ้วนในระดับต่ำมาก ในทำนองเดียวกันความแตกต่างของสาเหตุการตายตามสถานที่อยู่ประจำก็ยังไม่อาจสรุปได้ทันทีว่ามีความแตกต่างกันตามภาคหรือไม่ สำหรับสถานที่ตายนั้น พบว่า กว่าครึ่งหนึ่งของการตายทั้งหมดเป็นการตายในโรงพยาบาลและสถานพยาบาลต่าง ๆ ทั้งของรัฐและเอกชน ในเรื่องผู้บำบัด พบว่า ประมาณ 1 ใน 5 ของการตายทั้งหมดตายโดยไม่มีผู้บำบัดและประมาณ 1 ใน 5 เช่นกัน เป็นผู้ตายที่ไม่มีบัตรรับรองเหตุตาย นอกจากนั้นยังพบว่าสาเหตุการตายที่สำคัญของกลุ่มที่ไม่มีบัตรรับรองการตาย คือ การตายด้วยกลุ่มสาเหตุที่ 16: