การสอบบัญชีรายการที่ใช้เครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติ ของธนาคารพาณิชย์

Abstract

เครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติ (Automated Teller Machine-ATM) เป็นบริการในแบบธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Banking) ที่ได้รับความสำเร็จมากที่สุด ดังจะเห็นได้จากการเพิ่มจำนวนของธนาคารพาณิชย์ที่จัดให้มีบริการประเภทนี้และปริมาณผู้ถือบัตร ในปัจจุบันเป็นที่ยอมรับว่าการให้บริการในแบบธนาคารอิเล็กทรอนิกส์มีความสำคัญต่อปัจจัยทางด้านการตลาดของธนาคารพาณิชย์เป็นอย่างยิ่ง การขยายตัวอย่างรวดเร็วในการพัฒนาระบบงานเครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติ ทำให้ธนาคารพาณิชย์และลูกค้ามีความเสี่ยงภัยมากขึ้น ปัจจัยที่สำคัญคือประเทศไทยยังมิได้มีกฎหมายคุ้มครองผู้ใช้บริการเช่นในต่างประเทศ ดังนั้นความรับผิดชอบส่วนใหญ่จึงตกกับลูกค้า ในต่างประเทศได้พบการทุจริตหลายรูปแบบซึ่งส่งผล เสียหายต่อลูกค้าและธนาคารพาณิชย์เป็นจำนวนมาก ดังนั้น ความเพียงพอและประสิทธิภาพของการควบคุมภายในของระบบงาน เครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติจึงมีความสำคัญที่สุดในการนำเครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติมาใช้ ในแง่ของการตรวจสอบ ผู้สอบบัญชีก็มักจะพบปัญหาอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงเทคนิคการควบคุมภายใน ลักษณะของเอกสารหลักฐาน ตลอดจนหลักฐานที่ใช้ในการตรวจสอบ (Audit trail) ต่าง ๆ ซึ่งเปลี่ยนไปจากระบบที่ใช้บุคคล ในการเขียนวิทยานิพนธ์เรื่อง “การสอบบัญชีรายการที่ใช้เครื่องฝากถอนเงินอัตโนมัติของธนาคารพาณิชย์” ผู้เขียนได้ดำเนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้คือ ศึกษาและทำความเข้าใจระบบงานของธนาคารพาณิชย์ผู้รับตรวจในรูปของผังแสดงระบบงาน (System flowchart) ศึกษาการควบคุมภายในต่าง ๆ ที่มีในระบบโดยการใช้แบบสอบทานการควบคุมภายใน (Questionnaire) เพื่อให้สามารถรวบรวมการควบคุมภายในได้อย่างครบถ้วนและมีมาตรฐานประเมินผลกระทบของข้อบกพร่องในระบบการควบคุมภายในโดยใช้ตาราง (Matrix) เพื่อรวบรวมข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นในระบบงานและพิจารณาการควบคุมที่มีอยู่ว่าสามารถป้องกันหรือติดตามข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นได้หรือไม่ ซึ่งจะให้แนวทางในการกำหนดขอบเขตการตรวจสอบในกรณีที่ผู้สอบบัญชี เชื่อถือในระบบการควบคุมภายในของธนาคารพาณิชย์ผู้รับตรวจ ผู้สอบบัญชีควรจะได้ทดสอบการปฏิบัติตามระบบการควบคุมภายใน (Compliance test) ที่สำคัญ ๆ ในทางตรงกันข้าม หากผู้สอบบัญชีไม่อาจวางใจในระบบการควบคุมภายใน และข้อบกพร่องนั้นมีสาระสำคัญต่อความถูกต้องในการประมวลผลข้อมูล ผู้สอบบัญชีจะต้องติดตามว่าข้อบกพร่องนั้นได้มีการแก้ไขหรือได้มีการสร้างวิธีการควบคุมอื่นขึ้นมาทดแทนหรือไม่ หากไม่มี ผู้สอบบัญชีจะต้องทราบผลกระทบที่จะมีต่อความถูกต้องของรายงานทางการเงิน เพื่อที่จะสามารถกำหนดขอบเขตการตรวจสอบความถูกต้องของรายงานทางการเงิน (Substantive test) ให้สามารถครอบคลุมถึงข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นได้