บทบาทของตำรวจในการบริหารงานทะเบียนคนต่างด้าวในประเทศไทย

Abstract

การดำเนินงานทะเบียนคนต่างด้าวในประเทศไทยนั้น เจ้าหน้าที่ตำรวจได้มีบทบาทเกี่ยวข้องมาตั้งแต่เริ่มต้นจนกระทั่งถึงปัจจุบัน แต่ปรากฏว่าระบบการบริหารงานทะเบียนคนต่างด้าวของประเทศไทย ยังมีประสิทธิภาพในการควบคุมคนต่างด้าวไม่มากเท่าที่ควร ทั้งนี้เพราะได้มีปัญหาที่สำคัญเกิดขึ้น 3 ประการ คือ 1. ปัญหาในการรวบรวมตรวจสอบหลักฐานข้อเท็จจริงต่างๆ ทางทะเบียนจากคนต่างด้าวได้ไม่ครบถ้วนถูกต้องตามสภาพความเป็นจริง 2. ปัญหาในการควบคุมพฤติกรรมความเคลื่อนไหวต่างๆ ของคนต่างด้าวตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนคนต่างด้าวได้ไม่ทั้งหมด 3. ปัญหาในการจัดเก็บเงินค่าธรรมเนียมประเภทต่างๆ จากคนต่างด้าวได้ไม่ครบถ้วนตามเป้าหมาย ในการศึกษาวิจัยเรื่อง “บทบาทของตำรวจในการบริหารงานทะเบียนคนต่างด้าวในประเทศไทย” นี้ ผู้ทำการศึกษาวิจัยได้ใช้แนวการศึกษาวิจัยในเชิงความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ในเชิงกฎหมายและในเชิงโครงสร้าง และอำนาจหน้าที่ประกอบกันไป สำหรับวิธีการรวบรวมข้อมูล ได้เลือกใช้วิธีการรวบรวมจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง จากการสังเกตการณ์ จากการสัมภาษณ์ และจากประสบการณ์ในการปฏิบัติหน้าที่ในด้านนี้โดยตรง แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้เหล่านั้นมาทำการศึกษาวิเคราะห์ตามหลักทฤษฎีการบริหารต่อไป จากการศึกษาวิจัยเรื่องนี้ทำให้ทราบความเป็นมาของคนต่างด้าวโดยทั่วไปและความหมายตามกฎหมายไทย สาเหตุที่ต้องมีการควบคุมคนต่างด้าว การเข้ามามีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทยของคนต่างด้าว วิธีการควบคุมคนต่างด้าวในประเทศไทยทั้งในสมัยโบราณและในสมัยปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งมาตรการทางกฎหมายฉบับต่างๆ ที่ใช้บังคับกบคนต่างด้าวโดยตรง สำหรับวิธีการควบคุมคนต่างด้าวตามมาตรการทางกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนคนต่างด้าวนั้น เป็นการดำเนินงานภายหลังจากที่คนต่างด้าวได้รับอนุญาตให้เข้ามามีภูมิลำเนาถิ่นที่อยู่เป็นการประจำในประเทศไทยตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองแล้ว การจัดทำทะเบียนคนต่างด้าวจึงนับได้ว่าเป็นมาตรการควบคุมในลำดับแรกที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก ทั้งนี้เพราะถ้าระบบการทะเบียนคนต่างด้าวไม่มีประสิทธิภาพแล้ว ย่อมยังผลให้การปฏิบัติการตามกฎหมายอื่นๆ ไม่มีประสิทธิภาพตามไปด้วย และอาจมีผลกระทบกระเทือนถึงความมั่นคง ของประเทศชาติได้ในที่สุด สาเหตุแห่งปัญหาในการดำเนินงานทะเบียนคนต่างด้าวที่เกิดขึ้นดังกล่าว จากการศึกษาวิจัยพบว่าเนื่องมาจากสาเหตุต่างๆ ที่สำคัญ ดังนี้ 1. สาเหตุจากเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน ได้แก่ การที่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานมีความรู้เกี่ยวกับการทะเบียนคนต่างด้าวไม่พอเพียง จำนวนเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานไม่ได้ สัดส่วนที่เหมาะสมกับคุณภาพและปริมาณงาน การปฏิบัติงานในฐานะนายทะเบียนคนต่างด้าวท้องที่ และการประพฤติปฏิบัติโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายของเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน เป็นต้น 2. สาเหตุจาการแบ่งงานของกรมตำรวจเกี่ยวกับการทะเบียนคนต่างด้าวที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ทำให้เกิดความล่าช้าในการประสานงาน การควบคุมตรวจสอบการปฏิบัติงานได้ไม่ทั่วถึง 3. สาเหตุจากกฎหมายและระเบียบปฏิบัติ ได้แก กฎหมายและระเบียบปฏิบัติที่ใช้อยู่นั้นล้าสมัย มีความขัดแย้งกัน มีช่องว่าง มาตรการในการลงโทษต่ำ เป็นต้น 4. สาเหตุจาการเก็บเอกสารหลักฐานการทะเบียนคนต่างด้าว ได้แก่ การที่ระบบการเก็บเอกสารหลักฐานการทะเบียนคนต่างด้าวที่เป็นอยู่ในปัจจุบันล้าสมัย กระจัดกระจาย ยากแก่การตรวจค้น 5. สาเหตุจากการที่คนต่างด้าวฝ่าฝืนกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนคนต่างด้าวอันเนื่องมาจากมูลเหตุต่างๆ กัน ในการแก้ไขปรับปรุงงานทะเบียนคนต่างด้าวนั้น ผู้ทำการศึกษาวิจัยได้เสนอแนวความคิดและวิธีการแก้ไขปรับปรุง โดยสรุป คือ ในเบื้องแรกกรมตำรวจจะต้องกำหนดเป็นนโยบายหลักอันชัดแจ้งประการหนึ่ง เพื่อที่จะแก้ไขปรับปรุงงานทะเบียนคนต่างด้าวให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน โดยยึดถือแนวความคิดเกี่ยวกับการพัฒนาองค์การ และวางแผนการแก้ไขปรับปรุงไว้ล่วงหน้า เลือกใช้วิธีการปฏิบัติงานเป็นกลุ่มในการกำหนดนโยบายแก้ไขปรับปรุงโครงสร้างการบริหาร และปัจจัยทรัพยากรการบริหาร เมื่อได้กำหนดนโยบายดังกล่าวแล้ว กองทะเบียนคนต่างด้าว และภาษีอากร จะเป็นผู้วางแผนการปฏิบัติงานตามนโยบาย โดยกำหนดเป็นแผนระยะสั้นและแผนระยะยาว แผนการดำเนินงานแก้ไขปรับปรุงงานทะเบียนคนต่างด้าวในระยะสั้น ได้แก่ การฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน การปรับปรุงงาน การจัดทำคู่มือการปฏิบัติงาน การแก้ไขปรับปรุงการเก็บเอกสารหลักฐานการทะเบียนคนต่างด้าว ส่วนแผนการดำเนินงานแก้ไขปรับปรุงงานทะเบียนคนต่างด้าวในระยะยาวได้แก่ การแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย ระเบียบคำสั่ง และข้อบังคับต่างๆ เกี่ยวกับการทะเบียนคนต่างด้าว และการแก้ไขปรับปรุงการจัดส่วนราชการเกี่ยวกับการทะเบียนคนต่างด้าว และวางแผนสำรวจจำนวนคนต่างด้าวทั่วประเทศเป็นระยะๆ ต่อไป