การดื้อแพ่งกับการลงโทษ : การวิเคราะห์เชิงปรัชญา

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมายในการศึกษาเรื่อง การลงโทษต่อการดื้อแพ่งซึ่งเป็นปัญหาทางปรัชญาที่มีความคิดเห็นแตกต่างกัน ในที่นี้จึงจะประมวลความเห็นทั้งฝ่ายที่สนับสนุนและฝ่ายที่คัดค้านการลงโทษต่อการดื้อแพ่ง จากนั้นได้นำข้อมูลดังกล่าวมาเปรียบเทียบ และประเมินไปได้ของข้อสรุปในปัญหานี้ ในเบื้องแรกได้สำรวจถึงทัศนะของนักปรัชญาที่มีต่อกฎหมายพบว่า มีความเห็นขัดแย้งกัน 2 ฝ่าย คือฝ่ายหนึ่งเห็นว่ากฎหมายกับความยุติธรรมผูกพันกัน โดยกฎหมายเป็นเครื่องมือส่งเสริมความยุติธรรม อีกฝ่ายหนึ่งเห็นว่ากฎหมายกับความยุติธรรมไม่เกี่ยวข้องกันจากการเปรียบเทียบแนวความคิดทั้ง 2 ฝ่าย สรุปได้ว่าเหตุผลของฝ่ายแรกมีความหนักแน่นน่าเชื่อถือมากกว่า อย่างไรก็ตามจากข้อสรุปนี้ได้นำไปสู่ข้อถกเถียงใหม่ในเรื่องพันธะของประชาชนต่อกฎหมาย ซึ่งคำตอบที่ได้ก็คือพันธะของประชาชนต่อกฎหมายมีลักษณะจำกัดภายใต้ขอบเขตของความยุติธรรม กล่าวคือถ้ากฎหมายไม่ยุติธรรม ประชาชนก็มีความชอบธรรมในการดื้อแพ่งต่อกฎหมายนั้น ซื่งในวิทยานิพนธ์นี้ได้แสดงถึงหลักศีลธรรมของนักปรัชญาหลายท่านที่สนับสนุนแนวความคิดนี้ ปัญหาสำคัญที่ติดตามมาอีกก็คือ เราควรจะลงโทษต่อการดื้อแพ่งที่ชอบธรรมหรือไม่และอย่างไร ความพยายามที่จะตอบปัญหานี้ของนักปรัชญา ได้ทำให้เกิดเส้นแบ่งทางความคิดเป็น 2 ฝ่ายด้วยกันคือ ฝ่ายสนับสนุนและฝ่ายคัดค้านการลงโทษต่อการดื้อแพ่งแต่ละฝ่ายล้วนมีเหตุผลน่ารับฟังทั้งเหตุผลทางด้านทฤษฎีการลงโทษ เหตุผลทางด้านยุทธวิธีฯลฯ แต่จากการเปรียบเทียบน้ำหนักแห่งเหตุผลของทั้ง 2 ฝ่ายแล้ว เห็นว่ายังไม่มีเหตุผลเพียงพอในการเรียกร้องให้ลงโทษต่อการดื้อแพ่งที่ชอบธรรมในทุกกรณี ในตอนท้ายของวิทยานิพนธ์ได้เสนอให้มีการเปิดโอกาสแก่ผู้ดื้อแพ่ง ในการแก้ข้อกล่าวหาทางศาล กล่าวคือ เมื่อใดที่ผู้ดื้อแพ่งสามารถพิสูจน์ ความชอบธรรมในการกระทำของตนได้ ศาลก็ควรงดเว้นการลงโทษซึ่งถ้ามีการตอบรับหลักการนี้ ก็อาจจะประนีประนอมความขัดแย้งในปัญหาการลงโทษต่อการดื้อแพ่งลงได้ อย่างไรก็ตามปัญหาด้านการปฏิบัติที่เกิดจากการใช้หลักการนี้มีมากมาย โดยเฉพาะปัญหาการพิสูจน์ความจริงใจของผู้ดื้อแพ่ง ซึ่งในวิทยานิพนธ์นี้ได้นำเสนอแนวทางปฏิบัติในด้านนี้ไว้บ้าง ด้วยความมุ่งหมายเพียงเพื่อเป็นแนวทางสำหรับผู้ที่มีความสนใจปัญหาที่เจาะจงด้านนี้ ได้หาวิธีการที่ละเอียดและรัดกุมต่อไป