ขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของอาจารย์ประจำระดับอุดมศึกษา : ศึกษาเปรียบเทียบระหว่างวิทยาลัยเอกชนและมหาวิทยาลัยของรัฐ

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เขียนขึ้นด้วยวัตถุประสงค์ที่สำคัญคือ ต้องการที่จะทราบถึงสภาพขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของอาจารย์ประจำวิทยาลัยเอกชนและมหาวิทยาลัยของรัฐว่ามีลักษณะเป็นประการใด และมีปัจจัยอะไรบ้างที่มีอิทธิพลทำให้ระดับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานสูงหรือต่ำ ทั้งนี้ผู้วิจัยได้เน้นหนักไปทางในทางพฤติกรรมศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานเป็นสำคัญ การศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยได้นำแบบสอบถามซึ่งประกอบด้วยคำถามรวมทั้งสิ้น 48 ข้อ โดยแยกออกเป็น 2 ส่วนคือ ส่วนที่ 1 เป็นคำถามเกี่ยวกับเรื่องส่วนตัวของอาจารย์ ประจำระดับอุดมศึกษา และส่วนที่ 2 เป็นคำถามเกี่ยวกับการวัดขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงาน ทั้งนี้ผู้วิจัยได้ออกแบบสอบถามโดยใช้วิธี Stratified Random Sampling แก่อาจารย์ประจำระดับอุดมศึกษาในวิทยาลัยเอกชน 4 แห่ง และมหาวิทยาลัยของรัฐ 2 แห่งคือ วิทยาลัยกรุงเทพ วิทยาลัยการค้า วิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ และวิทยาลัยอัสสัมชัญบริหารธุรกิจ กับ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทั้งนี้เนื่องจากมีวิทยาลัยเอกชนและมหาวิทยาลัยของรัฐอยู่หลายแห่งทั่วประเทศ ผู้วิจัยจึงจำเป็นต้องเลือกศึกษาเฉพาะกรณีเป็นบางแห่งเท่านั้น สำหรับวิทยาลัยเอกชนทั้ง 4 แห่งดังกล่าว ได้สุ่มมาคิดเทียบแล้วเป็นร้อยละ 50 ของจำนวนอาจารย์ประจำทั้งหมด ส่วนอาจารย์ประจำจุฬาลงกรณ์มหาวิยาลัยและมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เนื่องจากทั้งสองสถาบันมีอาจารย์ประจำถึง 2,033 คน และ 502 คน ตามลำดับ ดังนั้นผู้วิจัยจึงได้ใช้วิธีสุ่ม ซึ่งเมื่อคิดเทียบแล้วเป็นร้อยละ 12.5 และร้อยละ 21.9 ตามลำดับ สำหรับสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลครั้งนี้ใช้ค่ามัชฌิมเลขคณิต (Arithmatic Mean) ค่ามัธยฐาน (Mediam) รวมทั้งการใช้เส้นกราฟประกอบด้วย ซึ่งผลของการศึกษาครั้งนี้พบว่า 1. อาจารย์ประจำวิทยาลัยเอกชนจำนวน 110 คน มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานส่วนรวมโดยเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง โดยแยกเป็นพวกที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานสูงจำนวน 35 คน ที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานปานกลาง 56 คน และที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานต่ำจำนวน 19 คน 2. ปัจจัยที่มีอิทธิพลทำให้ระดับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของอาจารย์ประจำวิทยาลัยเอกชน อยู่ในระดับสูงคือ เพื่อนร่วมงาน และปริมาณงานในหน้าที่รับผิดชอบ ส่วนปัจจัยที่มีอิทธิพลทำให้ระดับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานค่อนข้างต่ำ คือ โอกาสก้าวหน้าในการทำงาน และความมั่นคงในการทำงาน 3. อาจารย์ประจำมหาวิทยาลัยของรัฐจำนวน 224 คน มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานส่วนรวมโดยเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างสูง โดยแยกเป็นพวกที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานสูงจำนวน 85 คน พวกที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานปานกลาง 105 คน และพวกที่มีขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานต่ำจำนวน 34 คน 4. ปัจจัยที่มีอิทธิพลทำให้ระดับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของอาจารย์ประจำมหาวิทยาลัยอยู่ในระดับสูงคือ ปริมาณงานในหน้าที่รับผิดชอบ ส่วนปัจจัยที่มีอิทธิพลทำให้ระดับขวัญและความพึงพอใจในการปฏิบัติงานอยู่ในระดับค่อนข้างต่ำคือ ผู้บังคับบัญชากับเงินเดือนและสิทธิผลประโยชน์ต่าง ๆ 5. อาจารย์ประจำวิทยาลัยเอกชนมีขวัญและความพึงพอใจต่อปัจจัยต่าง ๆ 3 หมวดดังนี้ 5.1 หมวดลักษณะงาน ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างสูง 5.2 หมวดสภาพแวดล้อมในการทำงาน ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างสูง 5.3 หมวดเงินเดือนและสิทธิผลประโยชน์ต่างๆ ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลาง 6. อาจารย์ประมหาวิทยาลัยของรัฐมีขวัญและความพึงพอใจต่อปัจจัยต่าง ๆ 3 หมวดดังนี้ 6.1 หมวดลักษณะงาน ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างสูง 6.2 หมวดสภาพแวดล้อมในการทำงาน ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างสูง 6.3 หมวดเงินเดือนและสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ขวัญและความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างต่ำ 7. อาจารย์ประวิทยาลัยเอกชนมีความเห็นว่าอุปสรรคในการปฏิบัติงานที่สำคัญคือ โอกาสก้าวหน้าในการทำงาน และความมั่งคงในการทำงาน 8. อาจารย์ประมหาวิทยาลัยของรัฐมีความเห็นว่าอุปสรรคในการปฏิบัติงานที่สำคัญคือผู้บังคับบัญชา กับเงินเดือนและสิทธิผลประโยชน์ต่างๆ