ศาลต่างประเทศในภาคเหนือของประเทศไทย (พ.ศ. 2416-2480)

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาและวิเคราะห์ถึงบทบาทของศาลต่างประเทศในภาคเหนือของไทย ตั้งแต่ พ.ศ. 2416-2480 นับแต่ไทยเริ่มตั้งศาลต่างประเทศขึ้นตามสัญญาเชียงใหม่ พ.ศ.2416 จนกระทั่งถึงปีที่ผรั่งเศสยกเลิกระบบศาต่างประเทศในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2480 โดยในแต่ละบทจะแสดงให้เห็นถึงการดำเนินงานของศาล ปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ที่ศาลประสบและการแก้ไขปรับปรุง ระบบ กฎเกณฑ์ของศาล ตลอดจนการขยายอำนาจขอบเขตของศาลออกไปตามเมืองต่าง ๆ ในภาคเหนือของไทย จนขยายออกไปทั่วประเทศตามสนธิสัญญาระหว่างไทยกับฝรั่งเศส พ.ศ.2449 และตามสนธิสัญญาระหว่างไทยกับอังกฤษในปี พ.ศ. 2451 จากงานวิจัยฉบับนี้จะเห็นได้ว่า ศาลต่างประเทศนั้นเกิดจากความร่วมมือระหว่างไทยกับมหาอำนาจตะวันตกที่มีอิทธิพลสูงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คือ อังกฤษ โดยอังกฤษยอมให้ศาลต่างประเทศซึ่งดำเนินการโดยผู้พิพากษาไทยมีอำนาจชำระตัดสินคดีความคนในบังคับอังกฤษในภาคเหนือตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในสนธิสัญญาเชียงใหม่ พ.ศ. 2416 และ พ.ศ. 2426 ทั้งนี้มีจุดประสงค์แรกเริ่ม คือ แก้ไขปัญหาคดีความ ปัญหาโจรผู้ร้าย และปัญหาความขัดแย้งระหว่างเจ้านายขุนนางกับคนในบังคับอังกฤษในภาคเหนือซึ่งทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆเป็นลำดับ นอกจากนี้ศาลต่างประเทศยังมีบทบาททางด้านการเมือง กล่าวคือ ศาลต่างประเทศเป็นหน่วยงานแรกของไทยในภาคเหนือ ได้วางรากฐานอำนาจทางการเมืองให้แก่ไทย จนสามารถเข้าจัดการควบคุมการปกครองประเทศราชภาคเหนือ ลดฐานะจากประเทศราชมาเป็นเพียงมณฑลหนึ่งของไทย และการที่ไทยเข้าควบคุมการปกครองประเทศราชภาคเหนือนี้ ทำให้ไทยสามารถป้องกันการขยายอำนาจของมหาอำนาจตะวันตก เข้ามาในภาคเหนือได้อีกด้วย