ความหลากหลายของพืชมีท่อลำเลียงบริเวณพื้นที่พุหมู่บ้านท่ามะเดื่อ อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

พื้นที่พุบ้านท่ามะเดื่อ อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีลักษณะเฉพาะเป็นบริเวณที่มีน้ำผุดขึ้นมาจากใต้ดินและท่วมขังพื้นที่เกือบตลอดทั้งปี ปัจจุบันพรรณไม้ในบริเวณพื้นที่พุยังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ แต่ยังไม่มีการศึกษาความหลากหลายของพันธ์พืชในพื้นที่พุลักษณะนี้มาก่อน รวมทั้งความสนใจในการศึกษาและอนุรักษ์พื้นที่ชุ่มน้ำของประเทศไทยกำลังเพิ่มมากขึ้น ภายหลังจากมีอนุสัญญาแรมซาร์ ดังนั้นในการวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลความหลากหลายของพืชมีท่อลำเลียงในบริเวณนี้ โดยดำเนินการสำรวจและเก็บตัวอย่างพืชระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ.2544 ถึงเดือนกันยายน 2545 เก็บตัวอย่างได้ทั้งสิ้น 221 หมายเลข เป็นพืชจำนวน 110 ชนิด 3 ชนิดย่อย 7 พันธุ์ จัดอยู่ใน 93 สกุล 47 วงศ์ เป็นเฟิร์น 17 ชนิด และไม้ดอก 93 ชนิด ในเฟิร์นพบวงศ์ Polypodiaceae มากที่สุด คือ 5 ชนิดใน 4 สกุล สำหรับในไม้ดอกพบ วงศ์ Orchidaceae มากที่สุดคือ 23 ชนิด 18 สกุล วงศ์ที่พบมากเป็นอันดับสอง 3 วงศ์ คือ วงศ์ Fabaceae และวงศ์ Rubiaceae วงศ์ละ 5 ชนิดใน 5 สกุล มีแต่วงศ์ Asclepidaceae พบ 5 ชนิดใน 2 สกุลเท่านั้น อีก 14 วงศ์ พบวงศ์ละ 2-4 ชนิด ที่เหลืออีก 34 วงศ์ พบจำนวนชนิดวงศ์ละ 1 ชนิดเท่านั้น พันธุ์ไม้เด่นและพบมากในพื้นที่คือเตยใหญ่ (Pandanus unicornutus St. John) ผักหนาม (Lasia spinosa (L.) Thw.) มันปู (Glochidion littorale Blume) หวาย (Calamus sp.) ระกำ (Salacca sp.) จากการศึกษาพบว่ามีพรรณไม้ถิ่นเดียว 1 ชนิด คือ กระชายสยาม (Boesenbergia siamensis (Gagnep.) P. Sirirugsa) และเมื่อเปรียบเทียบกับการศึกษาในพื้นที่ชุ่มน้ำอื่นๆในประเทศไทย พบว่ามีพันธุ์ไม้ชนิดเดียวกันกับพื้นที่พุบ้านท่ามะเดื่อจำนวน 13 ชนิด ที่เหลืออีก 80 กว่าชนิดไม่เหมือนในพื้นที่ชุ่มน้ำใดๆเลย ซึ่งอาจเนื่องจากสภาพพื้นที่และสภาพป่าปัจจัยทางดินและภูมิอากาศที่ต่างกัน ตัวอย่างพันธุ์ไม้แห้ง รวมทั้งตัวอย่างดองเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์พืช ศ. กสิน สุวตะพันธุ์ ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย