การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่องโลกุปปัตติ

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ที่จะ ตรวจสอบชำระ แปล และศึกษาเชิงวิเคราะห์คัมภีร์โลกุปปัตติ คัมภีร์นี้เป็นผลงานการแต่งของ พระสิริสมันตภัททบัณฑิตพระภิกษุชาวพม่า แห่งอาณาจักรพุกาม ซึ่งแต่งขึ้นเมื่อต้นพุทธศตวรรษที่ 18 ในสมัยที่การศึกษาภาษาบาลีในอาณาจักรพุกามกำลังเจริญรุ่งเรือง คัมภีร์โลกุปปัตตินี้ เป็นวรรณกรรมโลกศาสตร์ภาษาบาลีเรื่องหนึ่งในจำนวน 11 เรื่อง ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในเวลานี้ เนื้อหาของคัมภีร์กล่าวถึง โลก 3 คือ สังขารโลก สัตวโลก โอกาสโลก การเกิดขึ้นและการเสื่อมสลายของโลกทั้ง 3 นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงรายละเอียดเกี่ยวกับ ทวีป มหาสมุทร ภูเขา ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ นักษัตร และวิถีโคจรของดวงดาวในจักรวาลการ กำหนด วัน เดือน ปี และยังได้บรรยายถึงรายละเอียดของส่วนประกอบของโลกตลอดจนสรรพสัตว์ในโลกที่เกิดขึ้นและดับไปตามหลักปฏิจจสมุปบาทผู้ประพันธ์ได้อาศัย พระไตรปิฏก อรรถกถา และฏีกาเป็นหลักฐานโดยตลอด คัมภีร์นี้มีคุณค่าต่อวรรณกรรมโลกศาสตร์ที่แต่งในสมัยหลังเพราะมีการอ้างถึงในเรื่อง ไตรภูมิพระร่วง จันทสุริยคติทีปนี จักกวาฬทีปนี และติโลกทีปนี คำประพันธ์ที่ใช้ส่วนใหญ่เป็นคำประพันธ์ประเภทร้อยแก้ว โดยมีร้อยกรองแทรกอยู่บ้าง ร้อยกรองที่ปรากฏในเรื่องส่วนมากคัดมาจากคัมภีร์พระไตรปฏก อรรถกถา หรือฏีกา ส่วนที่แต่งเองมีอยู่บ้างเพียงเล็กน้อยเป็นที่น่าสังเกตว่า เนื้อเรื่องที่กล่าวถึง โอกาสโลก ภูมิศาสตร์และดาราศาสตร์ ในไตรภูมิพระร่วงคล้ายคลึงกับเรื่องโลกุปปัตติทั้งนี้เข้าใจว่า เนื้อเรื่องส่วนนี้ในคัมภีร์ทั้ง 2 คงจะมาจากที่เดียวกัน ข้อเสนอแนะในงานวิจัยคือ ในวรรณกรรมโลกศาสตร์ภาษาบาลีทั้ง 11 เรื่องได้มีผู้ศึกษาเพียงบางเรื่อง เรื่องที่ยังไม่มีผู้ศึกษาคือ ฉคติทีปนี มหากัปปโลกสัณฐานปัญญัตติ จันทสุริยคติทีปนี โลกทีปนี โอกาสโลกทีปนี และโลกสัณฐานโชตรณคันถี น่าจะมีผู้ศึกษาเรื่องดังกล่าวมานี้ เพื่อทราบเนื้อหาและทัศนะที่ปรากฏในวรรณกรรมโลกศาสตร์ภาษาบาลีโดยตลอด