การวางแผนพัฒนาพื้นที่อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา

Abstract

อำเภอปากช่องเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ที่มีบทบาทสำคัญทางตะวันตกของจังหวัดนครราชสีมา โดยเฉพาะด้านการเกษตรมีการปลูกพืชไร่ เช่น ข้าวโพด มันสำปะหลัง เป็นจำนวนมาก ซึ่งสร้างชื่อเสียงให้กับพื้นที่ สภาพภูมิประเทศเป็นที่เนินต่อเนื่องกับภูเขาและสภาพดินส่วนใหญ่ของอำเภอเป็นดินร่วนปนทรายทำให้กักเก็บน้ำได้น้อยและขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง การเพาะปลูกโดยทั่วไปอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก โดยที่ภาคเกษตรกรรมมีบทบาทสูงจึงมีผลกระทบต่อประชากรส่วนใหญ่ของพื้นที่ และยังส่งผลต่อสาขาอื่นเช่นการท่องเที่ยว การค้าการบริการ การอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิตเกษตร อันได้แก่ปัญหาการขาดทุนของเกษตรกร เนื่องจากการปลูกพืชไม่เหมาะสมกับสภาพดินโดยไม่ได้ศึกษาถึงศักยภาพที่แท้จริงของพื้นที่ ในการศึกษาศักยภาพของการใช้ประโยชน์พื้นที่ จำเป็นต้องศึกษาพัฒนาการและบทบาทดานต่างๆ ของพื้นที่ วิเคราะห์เปรียบเทียบส่วนแบ่งมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดหลายสาขา จำนวนประชากรหรือแรงงานที่เกี่ยวข้อง พื้นที่ที่รองรับกิจกรรมและความสัมพันธ์ระหว่างสาขาของพื้นที่อำเภอปากช่อง เพื่อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาพื้นที่อำเภอปากช่องให้เกิดการใช้ที่ดินอย่างเหมาะสมตามสมรรถนะของทรัพยากร การวิจัยครั้งนี้พบว่าสาขาเกษตรกรรมเป็นสาขาที่มีบทบาทมากที่สุดของพื้นที่ และพบว่าพืชไร่ ได้แก่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ซึ่งเป็นพืชหลัก แต่เนื่องจากการใช้ที่ดินทางการเกษตร มักเป็นการใช้แบบผสม เช่นในชุดดินหนึ่งๆ อาจมีความเหมาะสมในการทำการเกษตรได้หลายประเภท จึงเสนอแนวทางใช้ตัวแทน เช่น ข้าวโพดเป็นตัวแทนของพืชไร่ในพื้นที่ศึกษานี้ มะม่วงแทนไม้ผล และหญ้าเลี้ยงสัตว์ใช้เป็นอาหารในการเลี้ยงโคในการปศุสัตว์ จากนั้นจึงทำการกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เหมาะสมแต่ละประเภท ด้วยเทคนิควิธีการวิเคราะห์ศักยภาพของพื้นที่ (Potential Surface Analysis) โดยมีปัจจัยต่างๆ ได้แก่ สมรรถนะของดิน ความใกล้ไกลในการใช้น้ำผิวดิน ความลาดชัน และปริมาณน้ำฝนกระจายในพื้นที่ ทำการวิเคราะห์และแปรผลออกมาเป็นพื้นที่ๆ เหมาะสมของกิจกรรมแต่ละประเภท โดยที่เกษตรกรสามารถเลือกกิจกรรมที่เหมาะสมที่สุดตามศักยภาพของพื้นที่ จะประหยัดต้นทุนในการผลิตซึ่งหมายถึง การพัฒนาทางการเกษตรที่ยั่งยืนของพื้นที่