กบฎวังหลวง (26 กุมภาพันธ์ 2492)

Abstract

แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงการปกครองของไทย จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชมาเป็นระบอบประชาธิปไตย ถึงเวลานี้เป็นระยะเวลา 43 ปีแล้วก็ตาม แต่ผลจากการปฏิวัติเมื่อปี 2475 นั้น มิได้ก่อผลในทางประชาธิปไตยอย่างแท้จริง กล่าวคือ อำนาจการปกครองมิได้ตกมาถึงมือประชาชนส่วนใหญ่ ของประเทศ ตรงกันข้ามกลับอยู่ในมือของคนเพียงกลุ่มหนึ่ง ทำให้เกิดการช่วงชิงอำนาจกันเองในเฉพาะกลุ่มผู้บริหารประเทศมาตลอด การศึกษาเหตุการณ์กบฏวังหลวง 26 กุมภาพันธ์ 2492 นับตั้งแต่วัตถุประสงค์ เหตุการณ์ และผลสะท้อนของการกบฏครั้งนี้ เป็นการยืนยันถึงคำกล่าวข้างต้นเป็นอย่างดี ทั้งนี้เนื่องจากกบฏวังหลวงเป็นความพยายามกลับมาช่วงชิงอำนาจการปกครองกลับคืนไปของกลุ่มพลเรือนที่สูญเสียอำนาจจากรัฐประหาร 2490 เพียงอย่างเดียว คณะผู้ก่อการมิได้มีโครงการหรือแสดงวัตถุประสงค์อย่างชัดแจ้ง ในอันที่จะแก้ไขปัญหาสังคม เศรษฐกิจแต่อย่างใด นอกจากการเปิดเผยว่าต้องการนำรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2475 กลับมาใช้ ทั้งที่รัฐธรรมนูญ 2475 นั้น มิได้ถือกันว่าเป็นรัฐธรรมนูญที่มีลักษณะของประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ เมื่อมีการต่อสู้กันด้วยกำลังเช่นนี้ ฝ่ายรัฐบาลซึ่งมีกำลังอาวุธพร้อมเพรียง จึงเป็นฝ่ายมีชัยชนะโดยง่ายดาย ผลสะท้อนของการกบฏกระทบการเทือนต่อกลุ่มพลเรือนที่สนับสนุน นายปรีดี พนมยงค์ และกลุ่มทหารเรือที่ช่วยเหลืออย่างรุนแรง กล่าวคือภายหลังจากเหตุการณ์กบฏครั้งนี้แล้ว คณะรัฐประหารสามารถทำการปราบปรามกลุ่มผู้ต่อต้านทั้งสองกลุ่มอย่างเด็ดขาด โดยไม่ต้องคำนึงถึงหลักเกณฑ์ของระบอบประชาธิปไตย ทั้งนี้เพราะคณะรัฐประหารตระหนักดีว่าตนเป็นกลุ่มบุคคล เพียงกลุ่มเดียวในขณะนั้นที่มีอำนาจสูงสุดในการบริหารประเทศ หลังจากการปราบปรามกลุ่มผู้ต่อต้านอำนาจได้หมดสิ้นแล้ว คณะรัฐประหารยังได้ดำเนินการคุมอำนาจการปกครองอย่างเด็ดขาด โดยการทำรัฐประหารเงียบในปี 2494 ซึ่งหมายถึงการสิ้นสุดวิวัฒนาการของระบอบประชาธิปไตยของประเทศไทยนับแต่นั้นมา