การควบคุมโครงการเงินกู้ต่างประเทศของส่วนราชการ

Abstract

ประเทศที่กำลังพัฒนาอย่างเช่นประเทศไทย มีความต้องการเงินทุนเป็นจำนวนมากสำหรับการพัฒนาประเทศให้เจริญทัดเทียมกับประเทศอื่น แต่ต้องประสบปัญหาการขาดเงินทุน เนื่องจากการออมภายในประเทศมีไม่เพียงพอ และงบประมาณของรัฐก็มีจำนวนจำกัด รัฐบาลจึงต้องใช้นโยบายการกู้เงินจากต่างประเทศมาเพื่อดำเนินการโครงการที่มีลักษณะพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2445 เป็นต้นมา ปัจจุบันโครงการเงินกู้ต่างประเทศนับได้ว่าเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งในการดำเนินงานเพื่อพัฒนาประเทศของส่วนราชการต่างๆ ซึ่งในการกู้เงินจากต่างประเทศนั้น ส่วนราชการจะต้องจัดทำโครงการเสนอต่อสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ เพื่อพิจารณาถึงความเหมาะสมและสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ แล้วจึงเสนอขออนุมัติจากคณะรัฐมนตรี เมื่อได้รับอนุมัติตามขั้นตอนแล้วกระทรวงการคลังจะดำเนินการกู้เงินในนามของรัฐบาลไทย ในการดำเนินงานตามโครงการเงินกู้นั้น ส่วนราชการจะจัดให้มีหน่วยประสานงานโครงการของตนขึ้น เพื่อทำหน้าที่บริหารและควบคุมโครงการเงินกู้ ให้เป็นไปตามแผนที่ได้รับอนุมัติ โดยมีกระทรวงการคลังทำหน้าที่ควบคุมและติดต่อกับสถาบันเงินกู้ สำหรับเงินที่นำมาใช้จ่ายในการดำเนินงานตามโครงการเงินกู้มี 3 ส่วนด้วยกันคือ เงินกู้ เงินงบประมาณสมทบ และเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ ซึ่งแต่ละส่วนก็มีระเบียบและวิธีปฏิบัติในการเบิกจ่ายที่แตกต่างกันออกไป ทำให้เกิดปัญหาในการควบคุมการเบิกจ่ายและการบันทึกบัญชี ในระบบบัญชีของรัฐบาลไทยโดยกรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง และระบบบัญชีส่วนราชการตลอดจน ระบบบัญชีโครงการเงินกู้ต่างประเทศโดยส่วนราชการ โดยเฉพาะระบบบัญชีโครงการเงินกู้ต่างประเทศนั้น เป็นระบบบัญชีกองทุนที่แยกต่างหากออกมา เพื่อแสดงถึงการใช้จ่ายเงินกองทุน ภายใต้โครงการเงินกู้ต่างประเทศให้เห็นเด่นชัด อีกทั้งจะได้นำรายละเอียดมาจัดทำรายงานทางการเงิน เสนอต่อสถาบันเงินกู้ต่อไป วิทยานิพนธ์นี้ได้ศึกษาการควบคุมและปัญหาการควบคุม ตลอดจนการเสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหา ผลของการศึกษาพอสรุปได้ดังนี้ 1. เกี่ยวกับการควบคุมการเบิกจ่ายเงินทดรองราชการ เพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ พบว่าในปัจจุบัน กรมบัญชีกลางควบคุมโดยใช้ทะเบียนควรจัดให้มีการบันทึกบัญชีในรูปของกองทุนเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ เพื่อแสดงฐานะการเงินของกองทุนฯ อย่างเด่นชัด 2. พบว่าเจ้าหน้าที่ในการบริหารงานเงินกู้ต่างประเทศและงานเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ ของกองธนาธิการกรมบัญชีกลางมีไม่เพียงพอและไม่เหมาะสม จึงควรจัดอัตรากำลังให้มีความเหมาะสมกับงานแต่ละงาน และจัดให้มีการอบรมและพัฒนาเจ้าหน้าที่ให้มีความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ 3. เกี่ยวกับการลงบันทึกในระบบบัญชีส่วนราชการพบว่า กระทรวงการคลังยังไม่ได้กำหนดวิธีปฏิบัติในการลงบันทึกบัญชีเกี่ยวกับเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ สำหรับส่วนราชการเจ้าของโครงการในส่วนภูมิภาค จึงควรกำหนดวิธีปฏิบัติในการลงบันทึกบัญชีดังกล่าวให้ส่วนราชการในส่วนภูมิภาคนำไปถือปฏิบัติ นอกจากนั้นยังควรปรับปรุงระบบการควบคุมและติดตามใบสำคัญ และวิธีการบันทึกรายละเอียดเกี่ยวกับการใช้จ่ายเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศของส่วนราชการทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคให้มีความรัดกุมยิ่งขึ้น 4. เกี่ยวกับการลงบันทึกในระบบบัญชีโครงการเงินกู้ต่างประเทศพบว่า ระบบบัญชีโครงการเงินกู้ต่างประเทศยังไม่มีการกำหนดวิธีการบันทึกเกี่ยวกับเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ และระบบการตั้งงบประมาณ โครงการเงินกู้ของประเทศไทยในบางครั้งยังไม่สอดคล้องกับโครงการที่กำหนดในสัญญากู้ อีกทั้งประเภทรายจ่ายในสัญญาเงินกู้ไม่สอดคล้องกับหมวดรายจ่ายตามงบประมาณของประเทศไทย ทำให้เกิดความยุ่งยากในการบันทึกบัญชี ซึ่งควรปรับปรุงระบบบัญชีโครงการเงินกู้ดังนี้ 4.1 กำหนดวิธีการบันทึกเกี่ยวกับเงินทดรองราชการเพื่อรองจ่ายตามโครงการเงินกู้ต่างประเทศ 4.2 ปรับปรุงระบบการตั้งงบประมาณโครงการเงินกู้ของประเทศไทยให้สอดคล้องกับโครงการที่กำหนดในสัญญากู้ 4.3 กำหนดประเภทรายจ่ายในการทำสัญญาเงินกู้ให้สอดคล้องกับหมวดรายจ่ายตามงบประมาณของประเทศไทยด้วย 5.สำหรับการบริหารงานโครงการเงินกู้พบว่าส่วนราชการดำเนินงานตามโครงการเงินกู้ล่าช้ากว่าแผนที่วางไว้ ขาดความสนใจในการวางแผนการปฏิบัติงานและการประเมินผลโครงการ ดังนั้นในการสนับสนุนการกู้เงินควรพิจารณาถึงความสามารถในการบริหารโครงการเงินกู้ของคณะผู้บริหารโครงการเสียก่อน และก่อนเริ่มโครงการควรให้มีการเตรียมโครงการให้พร้อม และในอนาคตควรจะได้แสดงงบประมาณรายจ่ายโครงการเงินกู้ไว้ในงบประมาณรายจ่ายประจำปี เพื่อเป็นการควบคุมและติดตามการใช้จ่ายเงินของส่วนราชการให้อยู่ในกรอบที่ควรจะเป็น และสอดคล้องกับงบประมาณหลักของประเทศด้วย