การศึกษาประสิทธิภาพของพื้นที่ชุ่มน้ำที่สร้างขึ้นเพื่อบำบัดน้ำเสียจากระบบบำบัดของโรงงานอุตสาหกรรมน้ำย้น

Abstract

การศึกษาประสิทธิภาพของพื้นที่ชุ่มน้ำที่สร้างขึ้นแบบไหลอิสระเหนือผิวดินในการบำบัดน้ำเสียจากโรงงานน้ำยางข้นที่ผ่านการบำบัดขั้นต้นมาแล้ว มลสารในน้ำเสียที่ใช้ประเมินประสิทธิภาพ ได้แก่ Biochemical Oxygen Demand (BODJ). Total Kjeldahl Nitrogen (TKN). และ Total Suspended Solid (TSS) โดยทำการเปรียบเทียบระดับน้ำในพื้นที่ชุ่มน้ำที่สร้างขึ้น 3 ระดับ คือ 0.15 0.30 และ 0.45 เมตร คิดเป็นอัตราการไหลของน้ำเท่ากับ 0.11 0.23 และ 0.34 ลูกบาศก์เมตรต่อวันตามลำดับ ทำการเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการบำบัดของพื้นที่ชุ่มน้ำที่สร้างขึ้นเมื่อใช้พืชสองชนิดคือ ต้นธูปฤาษี (Typha angustifolia) และต้นบอน (Colocasia esculenta) เมื่อเทียบกับพื้นที่ชุ่มน้ำที่ไม่ปลูกพืชใดๆ นอกจากนี้ยังทำการศึกษาถึงการเจริญ เติบโตของพืชทั้งสองชนิด พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีต้นบอน และมีระดับน้ำ 0.15 เมตร มีประสิทธิภาพในการลดค่า BOD5 ได้ดีที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ยของประสิทธิภาพเท่ากับ 79.95±4.90 เปอร์เซ็นต์ พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีประสิทธิภาพรองลงมา คือ พื้นที่ชุ่มน้ำที่ปลูกต้นบอน และมีระดับน้ำ 0.30 เมตร โดยมีค่าเฉลี่ยของประสิทธิภาพเท่ากับ 70.07±7.48 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งยังเป็นประสิทธิภาพที่อยู่ในระดับสูง อย่างไรก็ตามพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีระดับน้ำที่ปลูกต้นบอน และมีระดับน้ำ 0.45 เมตร มีประสิทธิภาพในการกำจัด BOD5 เพียง 60.09±10.12 เปอร์เซ็นต์ พื้นที่ชุ่มน้ำที่ปลูกต้นธูปฤาษี มีประสิทธิภาพในการกำจัด BOD5 ค่อนข้างต่ำ แม้ว่าจะเพิ่มขึ้นเมื่อระดับน้ำลดลง กล่าวคือ ประสิทธิภาพในการกำจัด BOD5 เมื่อมีระดับน้ำ 0.15 0.30 และ 0.45 เมตร เท่ากับ 59.17±17.12, 48.89±20.11 และ 33.78±23.69 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ประสิทธิภาพในการกำจัด TKN ของพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีต้นธูปฤาษี มีความใกล้เคียงกับประสิทธิภาพในการกำจัด TKN ของพื้นที่ชุ่มน้ำที่ไม่ปลูกพืชใดๆ ในระดับน้ำทุกๆระดับ แม้ว่าประสิทธิภาพจะลดลงเมื่อระดับน้ำเพิ่มสูงขึ้น ประสิทธิภาพของพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีต้นธูปฤาษี และไม่มีพืช ดีกว่าประสิทธิภาพของพืชที่ชุ่มน้ำที่มีต้นบอนอย่างมีรัยสำคัญทางสถิติ แต่ขนาดของความแตกต่างมีไม่มาก ประสิทธิภาพของพื้นที่ชุ่มน้ำที่ระดับน้ำ 0.15 เมตร ที่มีต้นธูปฤาษี ต้นบอน และไม่มีพืช เท่ากับ 65.63±9.17 , 62.40±9.89 และ 67.26±6.24 ตามลำดับ พื้นที่ชุ่มน้ำที่ระดับน้ำ 0.30 เมตร ที่มีต้นธูปฤาษี ต้นบอน และไม่มีพืชเท่ากับ 60.74±12.36 , 53.68±13.16 และ 61.9±8.18 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งจะเห็นว่าแตกต่างจากระดับน้ำ 0.15 ไม่มากนัก โดยทั่วไปพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีพืช สามารถลดปริมาณของ TSS ได้ดีกว่าพื้นที่ชุ่มน้ำที่ไม่มีพืช โดยต้นบอนมีประสิทธิภาพดีที่สุดในทุกๆระดับ TSS ที่ออกจากพื้นที่ชุ่มน้ำที่ไม่มีพืชยังมีปริมาณสูงกว่า TSS ในน้ำเข้าอีกด้วย ประสิทธิภาพในการกำจัด TSS สูงขึ้นเมื่อระดับน้ำลดลง พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีประสิทธิภาพดีที่สุดในการลด TSS คือ พื้นที่ชุ่มน้ำซึ่งมีระดับน้ำ 0.15เมตร และมีต้นบอน โดยมีประสิทธิภาพเท่ากับ 85.93±5.56 เปอร์เซ็นต์ รองลงมา คือ พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีระดับน้ำ 0.30 เมตร และปลูกต้นบอน โดยมีประสิทธิภาพเท่ากับ 76.65±10.94 เปอร์เซ็นต์ ตลอดการทดลอง 100 วันพบว่า ต้นบอน และต้นธูปฤาษี มีการเจริญเติบโตได้ดีในอัตรา ที่ค่อนข้างสม่ำเสมอต้นบอนมีการเจริญเติบโตเร็วกว้าต้นธูปฤาษี พืชทั้งสองชนิดเจริญเติบโตได้ดีในน้ำเสียมากกว่าน้ำดี นอกจากนี้ยังเจริญเติบโตได้ดีขึ้นเมื่อระดับน้ำโดยเฉพาะน้ำเสียลดลง โดยมีการเจริญเติบโตได้ดีที่สุดในระดับน้ำ 0.15 เมตร