การวิเคราะห์อุปสงค์และอุปทานกำลังคนด้านสาธารณสุขในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์อุปสงค์และอุปทานกำลังคนด้านสาธารณสุข โดยเฉพาะแพทย์ เป็นการสร้างแบบจำลองอุปสงค์ของแพทย์ในเชิงเศรษฐมิติ (โดยใช้สมการถดถอยอย่างง่ายแบบ OLS) และคำนวณอุปทานของแพทย์โดยใช้สมการองค์ประกอบ ผลการวิจัยพบว่า ตัวกำหนดอุปสงค์ของแพทย์ ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ประชาชาติภายในประเทศต่อหัวค่าใช้จ่ายด้านสาธารณสุข และจำนวนประชากร มีนัยสำคัญทางสถิติกับอุปสงค์ของแพทย์ ได้นำแบบจำลองนี้มาใช้ในการคาดคะเนอุปสงค์ของแพทย์ในปี 2543 ซึ่งมีจำนวน 29, 308 คน การวิเคราะห์คาดคะเนอุปทานของแพทย์ เริ่มต้นในปี 2533 แล้วคำนวณจำนวนเพิ่มจากจำนวนที่จบการศึกษาทั้งในประเทศและต่างประเทศ หักออกด้วยจำนวนลด โดยใช้อัตราการสูญเสียจากการตายการถูกเพิกถอนใบอนุญาต และการสูญเสียในระหว่างการศึกษา เมื่อสิ้นปี 2543 คาดว่าจะมีอุปทานของแพทย์ จำนวน 21, 237 คน เมื่อเปรียบเทียบอุปสงค์กับอุปทานของแพทย์ จะเห็นว่า เกิดการขาดแคลน เนื่องจากอุปทานมีน้อยกว่าอุปสงค์ การแก้ปัญหาการขาดแคลน ทำได้โดยการเพิ่มการผลิต ทั้งในภาครัฐบาลและภาคเอกชน ทบวงมหาวิทยาลัยได้วางโครงการผลิตแพทย์เพิ่มปีละ 340 คน ตั้งแต่ปี 2536-2544 ดังนั้นเมื่อสิ้นปี 2543 จะมีอุปทานของแพทย์เพิ่มขึ้นเป็น 21, 917 คน ซึ่งยังไม่พอเพียงกับความต้องการ รัฐบาลควรพิจารณาเพิ่มการผลิตให้ใกล้เคียงกับอุปสงค์ที่เพิ่มขึ้น อันมีผลมาจากการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจในช่วงระยะ 10 ปีข้างหน้า