การผันแปรของดีเอ็นเอในเห็ดหอม Lentinula edodes (Berk.) Pegler

Abstract

เห็ดหอม (Lentinula edodes (Berk.) Pegler) เป็นเห็ดที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของประเทศไทย สายพันธุ์เห็ดหอมที่ใช้เพาะเลี้ยงทางการค้าในปัจจุบันเป็นสายพันธุ์ที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นในการคัดเลือกและผลิตสายพันธุ์ให้มีความเหมาะสมสำหรับการเพาะเลี้ยงทางการค้า การวิจัยนี้ได้ศึกษาการผันแปรของดีเอ็นเอในเห็ดหอม โดยการจัดกลุ่มเห็ดหอมสายพันธุ์พ่อ-แม่และลูกผสมที่ใช้ทดลองด้วยเทคนิค Restriction Fragment Length Polymorphisms (RFLPs) โดยศึกษาแถบดีเอ็นเอที่ได้จากการตัดด้วยเรสทริกชันเอนไซม์ และศึกษาแถบดีเอ็นเอที่ได้จากการทำไฮบริไดเซชันกับดีเอ็นเอทติดตามที่เตรียมจากชิ้นดีเอ็นเอที่มีลำดับเบสซ้ำของสายพันธุ์ MU12 (สายพันธุ์พื้นเมือง) ซึ่งได้จากการโคลนชิ้นส่วนดีเอ็นเอของโครโมโซมเห็ดหอมสายพันธุ์ MU12 ลงใน พลาสมิด pUC118 ที่ตำแหน่ง EcoRI ได้ดีเอ็นเอลูกผสม 125 โคลน สุ่มมาทำ Dot-blot hybridization กับดีเอ็นเอติดตามที่เตรียมจากโครโมโซมเห็ดหอม MU12 จำนวน 59 โคลน เลือกโคลนที่ให้สัญญาณการไฮบริไดซ์เข้มได้ 10 โคลน นำไปสกัดเฉพาะชิ้นดีเอ็นเอ insert ได้ 15 ชิ้น แล้วทำ Dot-blot hybridization กับดีเอ็นเอติดตามจาก MU12 อีกครั้งหนึ่ง เลือกชิ้นดีเอ็นเอ insert ที่ให้สัญญาณการไฮบริไดซ์เข้ม ซึ่งคาดว่เป็นชิ้นดีเอ็นเอที่มีลำดับเบสซ้ำได้ 3 ชิ้น คือ จากโคลน #50 2 ชิ้นขนาด 5.0 และ 2.0 กิโลเบส และจากโคลน #21 1 ชิ้นขนาด 0.9 กิโลเบส นำไปสร้างเป็นดีเอ็นเอติดตามให้รหัสเป็น *50.1, *50.2 และ *21 ตามลำดับ ผลการทดลองสามารถจัดกลุ่มเห็ดหอมสายพันธุ์พ่อ-แม่ออกจากกันได้ ด้วยการศึกษาแถบดีเอ็นเอที่ได้จากการตัดด้วยเรสทริกชันเอนไซม์ EcoRI, Sau3AI และ TagI และสามารถจัดกลุ่มจากการศึกษาแถบสัญญาณการไฮบริไดซ์กับดีเอ็นเอติดตามที่เตรียมขึ้น โดยใช้เอนไซม์และดีเอ็นเอติดตามดังนี้ คือ HaeIII/*50.1(ดีเอ็นเอของโครโมโซมที่ถูกย่อยด้วย HaeIII และไฮบริไดซ์กับดีเอ็นเอติดตาม *50.1), Sau3AI/*50.1 และ TagI/*50.1 โดยรูปแบบของแถบดีเอ็นเอที่เกิดสัญญาณการไฮบริไดซ์ของสายพันธุ์ลูกผสม (HY) ส่วนใหญ่จะเกิดจากการผสมกันระหว่างแถบลัญญาณของสายพันธุ์พ่อ-แม่ (MU4xMU12) และลักษณะของแถบจะมีความคล้ายคลึงกับสายพันธุ์ MU14 มากกว่าสายพันธุ์ MU12 อย่างไรก็ตามในการศึกษาต่อไปจำเป็นต้องเพิ่มจำนวนตัวอย่างของสายพันธุ์พ่อ-แม่ และสายพันธุ์ลูกผสมที่ใช้ในการทดลองให้มากขึ้น เพื่อสามารถบ่งบอกการผันแปรของสายพันธุ์เห็ดหอมได้อย่างมีนัยสำคัญ