ผลกระทบของเส้นทางคมนาคมต่อการใช้ที่ดินของเมืองนครสวรรค์

Abstract

ระบบการคมนาคมเป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงระดับความเป็นเมือง บริเวณตัวเมืองเป็นแหล่งที่มีโครงข่ายและความหนาแน่นของเส้นทางคมนาคมสูง ซึ่งมีความสำคัญต่อการหมุนเวียนของระบบเศรษฐกิจ โดยเป็นตัวนำอาหาร วัตถุดิบ ปัจจัยการผลิตอื่นๆ มาสู่เมือง และกระจายผลผลิตของเมืองไปยังพื้นที่โดยรอบ การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการคมนาคมส่งผลกระทบต่อความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและการขยายตัวของเมือง เมืองขนาดใหญ่ที่มีประชากรจำนวนมากและระบบเศรษฐกิจที่สลับซับซ้อน ย่อมต้องการระบบ และรูปแบบการคมนาคมที่ทันสมัย สะดวกรวดเร็วเพื่อสามารถสนองความต้องการของประชากร และระบบเศรษฐกิจของเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื้อหาสาระของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ กล่าวถึงบทบาทและความสำคัญของชุมชนเมืองนครสวรรค์ที่มีต่อชุมชนต่างๆ ในภาคเหนือ ลำดับชั้นวิวัฒนาการของรูปแบบการคมนาคมที่เหมาะสม สามารถสนองความต้องการต่อระบบเศรษฐกิจ และรองรับการขยายตัวของชุมชนเมืองนครสวรรค์ในแต่ละช่วงเวลาจากอดีตถึงปัจจุบัน จุดมุ่งหมายของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ศึกษาถึงผลกระทบของเส้นทางคมนาคมที่มีต่อการใช้ที่ดินของเมืองนครสวรรค์ ผลการศึกษาปรากฏว่าการใช้ที่ดินและทิศทางการขยายตัวของชุมชนเมืองนครสวรรค์มีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการคมนาคมอย่างใกล้ชิด โดยชุมชนเมืองนครสวรรค์เริ่มต้นมาจากการเป็นเมืองชุมทางการคมนาคมขนส่งทางน้ำ และการค้าขายที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เนื่องจากความเอื้ออำนวยของสภาพที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ที่เป็นจุดบรรจบของแม่น้ำสายสำคัญ การตั้งถิ่นฐานที่ปรากฏในระยะแรกมีลักษณะเป็นแนวยาวตามสองฝั่งแม่น้ำ ต่อมาเมื่อมีการพัฒนาการคมนาคมทางบก คือ ทางรถไฟ และระบบถนนการขนส่งสินค้า และผู้โดยสารสะดวกรวดเร็วขึ้น ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเมืองนครสวรรค์เป็นอย่างมากทิศทางการขยายตัวของเมืองแปรเปลี่ยนจากการขยายตัวตามแนวลำน้ำ ไปเป็นการขยายตัวตามแนวเส้นทางคมนาคมทางบกโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เส้นทางถนน กล่าวได้ว่าการคมนาคมทางถนนเป็นรูปแบบการคมนาคมที่มีอิทธิพลต่อการใช้ที่ดิน และทิศทางการขยายตัวของ เมืองนครสวรรค์มากที่สุดในปัจจุบัน และมีแนวโน้มว่าจะทวีความสำคัญมากขึ้นไปอีกในอนาคต การขยายตัวของเมืองนครสวรรค์ในปัจจุบันเป็นไปอย่างขาดความเป็นระเบียบแบบแผนและการควบคุมที่ดีพอ อาคารบ้านเรือน ร้านค้าและสิ่งก่อนสร้างต่างๆ ขยายตัวออกไปตามแนวสองฟากของถนนสายหลัก ส่งผลให้โครงสร้างของเมืองมีลักษณะเป็นแนวยาวตามสองฟากถนนอย่างไม่มีที่สิ้นสุด ทำให้ยากลำบากต่อการควบคุมดูแลและการจัดบริการปัจจัยพื้นฐานต่างให้เพียงพอต่อความต้องการ และไม่สามารถก่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการบริการปัจจัยพื้นฐานต่างๆ เพื่อรองรับการขยายตัวของเมืองนครสวรรค์ในอนาคตได้ ท้ายสุดของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้คาดคะเนถึงปัญหาต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากการขยายตัวของเมืองในอนาคต และเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาตามหลักวิชา เพื่อเป็นแนวทางพื้นฐานประกอบการวางแผนรองรับความเจริญเติมโตของชุมชนเมืองนครสวรรค์ต่อไป