วิธีประมาณการรายได้ประเภทภาษีอากรของรัฐบาลไทย

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์จะสนับสนุนให้รัฐบาลให้ความสำคัญในการประมาณรายได้ของรัฐบาลมากขึ้น โดยจะขึ้นให้เป็นแนวทางในการประมาณการรายได้ที่เหมาะสม การศึกษาจึงมุ่งที่จะศึกษาครอบคลุมถึงเรื่องต่างๆ ต่อไปนี้ - ลักษณะโดยทั่วไปเกี่ยวกับรายได้ประเภทต่างๆ ของรัฐบาล วัตถุประสงค์ หลักเกณฑ์ในการจัดเก็บรายได้ ลักษณะการเปลี่ยนแปลงการจัดเก็บรายได้ของรัฐบาลไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันโดยสังเขป - หลักเกณฑ์หรือวิธีการทั่วไปในการประมาณการภาวการณ์ทางเศรษฐกิจในอนาคต ซึ่งสามารถนำมาใช้กับการประมาณรายได้ของรัฐบาลได้ด้วย อันสามารถแบ่งเป็นวิธีการสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ ก. การประมาณการโดยใช้แนวโน้ม ข. การประมาณการโดยใช้ดัชนี ค. การประมาณการโดยการสำรวจความเห็น ง. การประมาณการโดยใช้แบบจำลองเศรษฐมิติ - วิธีการประมาณการรายได้ของรัฐบาลได้ของรัฐบาลไทย เพื่อจะได้ชี้ให้เห็นแนวทางที่เหมาะสมในการประมาณการรายได้ ภายใต้สภาวการณ์ที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน - ชี้ให้เห็นถึงปัญหาและผลเสียที่เกิดขึ้นจากการประมาณการรายได้ที่ผิดพลาดเพื่อจะได้หาทางแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นได้ทันท่วงที ในการวิจัยจะอาศัยข้อสมมุติพื้นฐานทางเศรษฐกิจบางประการ ในการใช้หลักเกณฑ์หรือเทคนิคในการประมาณการภาวะการณ์ในอนาคต เช่น การหาค่าเฉลี่ย การหาแนวโน้มการสร้างแบบจำลองแบบจำลองเศรษฐมิติแบบง่ายๆ ผลการวิจัยพบว่า หลักเกณฑ์หรือวิธีการในการประมาณรายได้ที่ใช้กันอยู่ทั่วไป ได้แก่ การประมาณการโดยหาค่าเฉลี่ย หาแนวโน้มและการสร้างแบบจำลองเศรษฐมิติแบบง่ายๆ เพราะสามารถทำได้ง่ายและให้ผลสรุปเป็นที่เชื่อถือได้พอสมควร สำหรับการประมาณการโดยใช้ดัชนี การสำรวจความเป็นการสร้างแบบจำลองเศรษฐมิติแบบยากๆ ไม่ค่อยได้นำมาใช้มากนัก เนื่องจากขาดแคลนข้อมูลไม่สามารถสร้างความสัมพันธ์ของตัวแปรผันที่เกี่ยวข้องได้ชัดเจน การประมาณการรายได้ของรัฐบาลไทยในปัจจุบัน อาจจะแบ่งออกเป็นลักษณะสำคัญ 2 ลักษณะ คือ 1. การประมาณการรายได้โดยพิจารณาเป็นส่วนรวม เป็นการประมาณการโดยวิเคราะห์จากภาวการณ์ส่วนรวม โดยปกติจะใช้ข้อมูลเกี่ยวกับรายได้ประชาชาติเป็นหลักส่วนการวิเคราะห์ก็อาศัยหลักเกณฑ์การประมาณการภาวะเศรษฐกิจในอนาคต 2. การประมาณการรายได้โดยพิจารณาแต่ละประเภทภาษีเป็นการพิจารณาอย่างละเอียดแต่ละประเภทภาษีแล้วจึงนำมารวมเข้าด้วยกัน เนื่องจากแต่ละภาษีมีลักษณะพิเศษแตกต่างกัน เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงใดๆ เกิดขึ้นกับภาษีประเภทใด สามารถติดตามผลได้อย่างรวดเร็วและถูกต้อง วิธีการที่ใช้ในการประมาณการก็มีหลายวิธีด้วยกัน ซึ่งอาจจะทำให้มีผลสรุปแตกต่างกันไปบ้าง ฉะนั้น ผู้ทำประมาณการจำต้องใช้ความรู้ความสามารถประกอบกับความชำนาญและประสบการณ์ของตนเองเข้าพิจารณาประกอบด้วย แต่ต้องไม่ทิ้งหลักเกณฑ์ที่เหมาะสมในการวิเคราะห์ ในทางปฏิบัติ ตัวเลขประมาณการรายได้ที่ปรากฏในเอกสารงบประมาณบางตัวมิใช้ตัวเลขที่เกิดขึ้นจากการประมาณการตามหลักเกณฑ์ที่เหมาะสม แต่เป็นตัวเลขที่เกิดจากการต่อรองของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หรือถูกกำหนดขึ้นจากนโยบายของรัฐบาลเป็นสำคัญจึงทำให้เกิดความผิดพลาดอยู่เสมอ ดังนั้น ควรจะได้มีการแก้ไขข้อบกพร่องเหล่านั้น โดยพยายามปรับปรุงวิธีการประมาณการให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยนำหลักเกณฑ์หรือวิธีการวิเคราะห์ข้อมูลที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพมาใช้มากขึ้น เช่น การประมาณการโดยใช้แบบจำลองเศรษฐมิติแบบยาก การประมาณการโดยใช้ Input-Output tables เพื่อให้สอดคล้องกับการวางแผนเศรษฐกิจส่วนรวม เป็นต้น ในขณะเดียวกันจะต้องมีการปรับปรุงทางด้านการบริหารด้วย โดยยกเลิกระบบต่อรองในการกำหนดประมาณการรายได้ของรัฐบาลอย่างจริงจัง นอกจากนี้ในการกำหนดนโยบายเกี่ยวกับภาษีอากรของรัฐบาลควรจะได้คำนึงถึงความเป็นไปได้และความสามารถในการดำเนินการตามนโยบายด้วย ควรจะเลิกระบบกำหนดนโยบายภาษีอากรเพื่อสนองความต้องการหรือคำเรียกร้องของประชาชนเพื่อเอาตัวรอดไปชั่วระยะเวลาหนึ่ง หลังจากกำหนดก็มิได้สนใจว่าเป็นอย่างไร ไม่ยอมรับผิดชอบกับนโยบายที่กำหนดไว้ ดังนั้นรัฐบาลจะต้องมีคณะทำงานเกี่ยวกับการวางโครงสร้างภาษี เพื่อจะได้ดำเนินการวางแผนเกี่ยวกับนโยบายภาษีให้แน่นอน ทำให้สามารถปฏิบัติตามได้อย่างมีจุดหมาย มิใช้เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอเช่นในปัจจุบันซึ่งไม่เป็นผลดีในการพัฒนาโครงสร้างภาษีอากรของประเทศ และสำคัญที่สุดก็คือไม่สามารถใช้ระบบภาษีอากรเป็นเครื่องมือในการพัฒนาเศรษฐกิจและรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจได้อย่างเต็มที่