สตีรอยด์จากกกช้างและไตรเทอปีนอยด์จากคัดเค้า

Abstract

จากการตรวจสอบสิ่งสกัดในชั้นปิโตรเลียมอีเธอร์ของผลกกช้าง (Typha elephantine Roxb.) พบสารที่มีสูตรโครงสร้างเป็น long-chain hydrocarbon 2 ชนิดคือ pentacosane และ 1-triacontanol นอกจากนี้ได้พบสารที่มีสูตรโครงสร้างเป็น phytosterol 2 ชนิด คือ β-sitosterol และ β-sitosteryl-3-0-β-D-glucopyranoside ซึ่งสารประกอบที่แยกได้ทั้งหมดนี้ยังไม่มีรายงานว่าได้พบในพืชชนิดนี้มาก่อน ได้ศึกษาคุณสมบัติทางกายภาพและทางเคมีของสารเหล่านี้ด้วย ส่วนที่สกัดได้ในชั้นเอทธานอลของผลคัดเค้า (Randia siamensis craib) ซึ่งทดสอบแล้วพบว่ามีพิษต่อปลาสูง ได้นำมาแยกและทำให้บริสุทธิ์ พบสารประกอบที่มีสูตรโครงสร้างเป็น ursine-type sapogenin คือ ursolic acid กับสารที่มีสูตรโครงสร้างเป็น oleanene-type saponin 3 ชนิด pseudoginsenoside-RP1 (3-O- β-GlcUA-(2-1)- β-Xyl of oleanolic acid), pseudoginsenoside-RT1 (3-O- β-GlcUA-(2-1)- β-Xyl of Glucosyl oleanolate) และสารใหม่อีกชนิดหนึ่งชื่อ siamenoside มีสูตรโครงสร้างเป็น 3-0- β-GlcUA-(2-1)- β-Xyl-(2-1)-α-Rha of glucosyl oleanolate การพบ pseudoginsenoside-RP1 และ RT1 ครั้งนี้นับเป็นครั้งที่ 2 ที่เคยพบในธรรมชาติ ได้พิสูจน์สูตรโครงสร้างโดยใช้ proton-nmr, 13c-nmr spectroscopy ที่มีกำลังขยายสูง และปฏิกิริยาทางเคมีควบคู่กัน พร้อมทั้งบรรยายการกำหนดสูตรโครงสร้างอย่างละเอียด