การแปรผันทางพันธุกรรมของข้าวบาร์เลย์บางพันธุ์โดยการฉายรังสีแกมมา

Abstract

เมล็ดพันธุ์ข้าวบาร์เลย์ 8 พันธุ์ ได้แก่ Vijay (#309), Jyoti, IBON 118, Ratna, FNBL 8102-13, บรบ 2 บรบ 5 และ บรบ 6 ถูกนำไปฉายรังสีแกมมา 3 ปริมาณ คือ 15, 20, และ 30 กิโลแรด ศึกษาการแปรผันทางพันธุกรรมของ 5 พันธุ์แรกในห้องควบคุมสภาวะแวดล้อมและในเรือนกระจก พันธุ์ที่เหลือปลูกศึกษาในห้องควบคุมสภาวะแวดล้อมทั้งในชั่ว M1 และ M2 วางแผนการทดลองแบบ Factorial in Randomized Complete Block Design ผลปรากฏว่าการตอบสนองของข้าวบาร์เลยต่อรังสีขึ้นกับพันธุ์ ปริมาณรังสี และปฏิกิริยาร่วมระหว่างรังสีกับพันธุ์ ปริมาณความผิดปกติที่เกิดขึ้นสัมพันธ์โดยตรงกับปริมาณรังสีที่ใช้ รังสีมีอิทธิพลทำให้ความงอกและการเจริญพันธุ์ลดลง แต่ปริมาณต้นที่งอกผิดปกติและต้นตายเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตามรังสีไม่มีอิทธิพลต่อลักษณะเหล่านี้ในชั่ว M2 และแม้ว่ารังสีจะไม่มีอิทธิพลในการเพิ่มการทนทานต่ออุณหภูมิสูงของข้าวบาร์เลย์ตามความคาดหวัง แต่ก็สามารถทำให้เกิดต้นที่มีอายุเก็บเกี่ยวเร็วขึ้นได้ ลักษณะการแปรผันอื่นๆที่ปรากฏได้แก่ ความผิดปกติของสีใบ รูปร่าง ขนาดของใบ และขนาดของต้น ลักษณะเหล่านี้มักจะพบในชั่ว M1 ยกเว้นลักษณะขาวเผือกซึ่งพบทั้งในชั่ว M1 และ M2 และลักษณะนี้เกิดขึ้นได้เองในพวกที่ไม่ได้รับรังสีด้วย รังสีแกมมายังทำให้โครงสร้างของโครโมโซมเสียหาย ได้แก่การขาดตรงเซนโทรเมียร์ การเกิดช่องว่างที่โครมาติด เกิดชิ้นส่วนที่ไม่มีเซนโทรเมียร์ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งโครโมโซมแตกหักอย่างมาก รังสีแกมมายังทำให้รูปแบบของไอโซม์เอสเทอร์เรสผิดปกติไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณ Relative Fraction และปริมาณการแปรผันนี้พบในชั่ว M1มากกว่า M2 แม้ว่าการศึกษานี้พบว่ารังสีทำให้เกิดลักษณะที่ผิดปกติเป็นส่วนใหญ่ แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการที่จะทำให้ลักษณะบางอย่างดีขึ้น ถ้าจำนวนต้นพืชที่ใช้ในการทดลองมีมากพอ ดังนี้นักปรับปรุงพันธุ์พืชจึงควรศึกษาเพิ่มเติมเพื่อให้ได้มิวแตนท์ตามต้องการ