พุทธปรัชญาเรื่อง กรรม ในนวนิยายของกฤษณา อโศกสิน

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งวิเคราะห์พุทธปรัชญาเรื่องกรรมในนวนิยายของกฤษณา อโศกสิน ในช่วงระยะเวลา พ.ศ. 2505 -2515 โดยศึกษาถึงพุทธปรัชญาเรื่องกรรมที่นักเขียนนำไปใช้ในนวนิยายโดยมีลำดับขั้นตอนการศึกษา ดังนี้ คือ ในขั้นแรก เป็นการศึกษาพุทธปรัชญาเรื่องกรรมโดยศึกษาถึงความหมายของกรรมและกฎแห่งกรรม ประเภทของกรรม สาเหตุแห่งกรรม กรรมกับการให้ผล ความสัมพันธ์ระหว่างกรรมและวิบากกรรม จากการศึกษาพบว่า กิเลสทำให้เกิดกรรมและกรรมทำให้เกิดวิบากกรรมเป็นวัฏฏะ 3 วนเวียนเช่นนี้อยู่ไม่จบสิ้น ความเข้าใจเรื่องผลของกรรม ยังเข้าใจสับสนกันอยู่บ้างในระหว่างพุทธศาสนิกชน และนักประพันธ์ได้สะท้อนพุทธปรัชญาเรื่องกรรมใน นวนิยายของตนอีกด้วย ขั้นที่สอง เป็นการศึกษาพุทธปรัชญาเรื่องกรรมในวรรณกรรมไทยยุคก่อน นวนิยาย พ.ศ. 2515 โดยศึกษาในแง่รูปแบบการนำเสนอ จากการศึกษาพบว่าการนำเสนอพุทธปรัชญาเรื่องกรรมในวรรณกรรมไทยยุคก่อน นวนิยายเป็นการเสนอในรูปแบบของวรรณกรรมศาสนาแท้ ๆ เนื้อหาส่วนใหญ่เป็นเรื่องราวในสมัยพุทธกาล และพุทธประวัติต่อมาเริ่มนำเสนอในรูปนิยายพื้นบ้าน บทร้อยกรองต่าง ๆ จนกระทั่งถึงยุค นวนิยายไทยซึ่งในระยะแรกยังเป็นการนำเสนอในรูป นวนิยายอิงหลักธรรมะ ต่อมาได้พัฒนาเปลี่ยนแปลงการนำเสนอในรูปแบบของ นวนิยายชีวิต ซึ่งเป็นรูปแบบของวรรณกรรมที่ได้รับความนิยมกันอย่างกว้างขวาง ขั้นที่สาม ผู้วิจัยศึกษาถึงอิทธิพลของ พุทธศาสนาที่มีผลกระทบต่องานเขียน นวนิยายของ กฤษณา อโศกสิน ในแง่ประวัติชีวิตส่วนตัว และทัศนะคติเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องกรรม จากการศึกษาพบว่า กฤษณา อโศกสิน ผังใจกับความเชื่อเรื่องกรรมเป็นอย่างมาก กฤษณา อโศกสิน เชื่อถือกฎแห่งกรรมในลักษณะที่ว่าการทำดีย่อมได้ดี การทำชั่วย่อมได้ชั่ว แต่วาระที่กรรมดีและกรรมชั่วจะสนองไม่ตายตัว ขึ้นอยู่กับกำลังของกรรม กฤษณา อโศกสิน มีความเชื่อเรื่องกรรมเก่าเห็นว่า กรรมเก่า มีอิทธิพลต่อชีวิตมนุษย์แต่เน้นความสำคัญของกรรมปัจจุบันมากกว่า นั้นก็คือ กรรมปัจจุบันมีอิทธิพลเหนือกรรมเก่าอย่างสิ้นเชิง นอกจากนี้กรรมอาจจะส่งผลทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม ขั้นที่สี่ ผู้วิจัยศึกษาถึงพุทธปรัชญาเรื่องกรรมใน นวนิยายของ กฤษณา อโศกสิน รวม 5 เรื่อง ได้แก่ บาปสลาย เรือมนุษย์ น้ำเซาะทราย เมียหลวง และ ถนนสายเสน่หา พบว่า 1. กฤษณา อโศกสิน เชื่อว่า กิเลสตัณหาเป็นบ่อเกิดแห่งกรรมและวิบากกรรม 2. กฤษณา อโศกสิน มีความเชื่อในเรื่องกฎแห่งกรรมไปในแนวทางเดียวกันกล่าวคือ เชื่อว่าการทำความดีย่อมได้ดี การทำความชั่วย่อมได้ชั่ว 3. กฤษณา อโศกสิน มีความเชื่อเกี่ยวกับกรรมเก่าว่า เหตุการณ์ในชีวิตมนุษย์ส่วนหนึ่งมีผลมาจากกรรมเก่า แต่กรรมปัจจุบันมีอิทธิพลเหนือกว่า 4. พุทธปรัชญาเรื่องกรรมในนวนิยายของกฤษณา อโศกสิน เป็นพุทธปรัชญาในระดับชาวบ้าน การวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิเคราะห์วรรณกรรมไทยในแง่วรรณคดีเปรียบเทียบโดยศึกษาเกี่ยวกับพุทธปรัชญาเรื่องกรรมประกอบการวิเคราะห์เปรียบเทียบนวนิยายที่มีรายละเอียดและเนื้อหาสะท้อนความเชื่อเรื่องกรรมตามทัศนะของผู้ประพันธ์ อันจะแสดงให้เห็นลักษณะที่ว่าวรรณกรรมได้สะท้อนความคิดทางปรัชญา อันจะเป็นประโยชน์ในการศึกษาและเข้าใจวรรณกรรมไทยในแวดวงที่กว้างขวางและมีความลึกซึ้งมากยิ่งขึ้น