การศึกษาสถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอดทรงมณฑป - บุษบก

Abstract

สถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอดทรงมณฑป-บุษบก มีความสำคัญต่อการศึกษาอยู่ 3 ประการ ได้แก่ประการที่หนึ่ง คือ การเป็นสถาปัตยกรรมไทยที่ฐานานุศักดิ์ที่สูงที่สุด พบในอาคารประเภท ปราสาทราชมณเฑียร อันเป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ หรือในรูปแบบของพระมณฑป ซึ่งเป็นเป็นอาคารในสถาบันสำคัญทางศาสนา ตลอดจนการใช้สอยในงานครุภัณฑ์ที่มีความสำคัญ ได้แก่ บุษบกพระที่นั่ง บุษบกประดิษฐานพระพุทธรูป เป็นต้น ประการที่สองคือ การเป็นพัฒนาการสูงสุดของสถาปัตยกรรมไทยเครื่องไม้ แสดงออกถึงความเป็นเลิศทางฝีมือในเชิงการช่าง ทั้งรูปทรงที่เป็นเอกลักษณ์และรูปแบบของอาคารด้านการประดับตกแต่ง รวมไปถึงระบบสัญลักษณ์ ความเชื่อซึ่งสัมพันธ์กับระบบเทวราชา และประการที่สามคือ ฉันทลักษณ์ของสถาปัตยกรรม คือ รูปแบบของสถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอดทรงมณฑป-บุษบก มีรูปแบบเป็นจารีตแบบแผน แม้ว่าจะปรากฏในการใช้สอยในลักษณะอื่นใด ก็มีรูปแบบที่สอดคล้องกันทั้งสิ้น ตลอดจนการเป็นแม่บทในการพัฒนารูปแบบของสถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอด ที่เป็นเครื่องไม้ในลักษณะอื่นๆ อาทิ การนำรูปแบบของเครื่องยอดทรงปรางค์ หรือ เครื่องยอดทรงมงกุฎ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมประเภทเครื่องก่อ มาปรับเข้าสู่งานโครงสร้างไม้ เช่น งานพระเมรุต่างๆ โดยการนำรูปแบบ และองค์ประกอบของเครื่องยอดทรงมณฑป-บุษบก เป็นแม่บทในการพัฒนารูปแบบทั้งสิ้น จากความสำคัญดังกล่าว จึงเป็นที่มาการศึกษาสถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอดทรงมณฑป - บุษบก เพื่อให้ทราบถึง รูปแบบ ฉันทลักษณ์ และองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมที่ถูกต้องตามลักษณะจารีตประเพณี ตลอดจน เป็นการศึกษาถึงที่มา พัฒนาการและปัจจัยที่มีผลต่อรูปแบบ รวมไปถึงการแสดงตัวอย่างการอาคารที่มีแนวความคิด สัดส่วน และประโยชน์ใช้สอยที่แตกต่างกันออกไป โดยได้ทำการศึกษารวบรวมผลงานที่มีความน่าสนใจ โดยมุ่งเน้น ไปที่รูปแบบงานช่างหลวง ซึ่งเป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมไทยในปัจจุบัน มีจุดมุ่งหมายเพื่อเป็นความรู้ และแนวทางในการอนุรักษ์ รวมไปถึงการออกแบบสถาปัตยกรรมไทยเครื่องยอดทรงมณฑป - บุษบก ที่ถูกต้องเหมาะสมต่อไป