วิวัฒนาการหลักสูตรศิลปศึกษาระดับปริญญาตรี ในสถาบันอุดมศึกษา สังกัดทบวงมหาวิทยาลัย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิวัฒนาการหลักสูตรศิลปศึกษา ระดับปริญญาตรีในสถาบันอุดมศึกษา สังกัดทบวงมหาวิทยาลัย ตั้งแต่พุทธศักราช 2511 ถึง 2533 อันได้แก่ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (ประสานมิตร) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยขอนแก่น ในด้านโครงสร้างหลักสูตร วัตถุประสงค์หลักสูตร และ การเรียนการสอน เป็นการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ใช้เทคนิคการวิเคราะห์เอกสาร โดยนำเอกสารชั้นต้นและชั้นรองที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตรของสถาบันอุดมศึกษาทั้ง 3 แห่ง มาทำการวิเคราะห์ รวมทั้งสัมภาษณ์บุคคลสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการจัดทำและปรับปรุงหลักสูตร ผลการวิจัยพบว่า วิวัฒนาการทางด้านโครงสร้างหลักสูตรของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีลักษณะคล้ายกัน คือให้ความสำคัญต่อวิชาเฉพาะทางศิลปะมากขึ้นเป็นลำดับ ส่วนของมหาวิทยาลัยขอนแก่นให้ความสำคัญกับวิชาเฉพาะทางศิลปะน้อยลง ด้านวัตถุประสงค์ของหลักสูตร ทั้ง 3 สถาบันมีวิวัฒนาการคล้ายกัน คือในช่วงแรกของการเปิดหลักสูตร มีเป้าหมายเพื่อแก้ปัญหาอันเนื่องมาจากขาดครูศิลปศึกษาทั้งปริมาณและคุณภาพ ในช่วงหลังเพิ่มเป้าหมายทางด้านการประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้องกับศิลปะ แต่ยังคงวัตถุประสงค์ด้านการผลิตครูศิลปศึกษาสำหรับจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยขอนแก่น ยังเพิ่มเป้าหมายในเรื่องการศึกษาต่อในอนาคต นอกจากนี้มหาวิทยาลัยขอนแก่นและมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒยังได้เน้นการพัฒนาทางด้านความรู้สึกซาบซึ้งและเห็นคุณค่าของศิลปวัฒนธรรม ทางด้านการเรียนการสอน ในส่วนเนื้อหาหลักสูตรของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒมีความเปลี่ยนแปลงค่อนข้างน้อย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง ส่วนมหาวิทยาลัยขอนแก่นยังอยู่ในระยะเริ่มแรกของการเปิดหลักสูตร จึงมีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย ในส่วนของระเบียบ การเรียนการสอนและการประเมินผล มีการปรับปรุงให้ชัดเจนครอบคลุมตามการขยายตัวของสถาบัน ส่วนวิธีการสอน มีการเปลี่ยนแปลงค่อนข้างน้อย ในส่วนของสิ่งสนับสนุนหลักสูตร มีการบริการที่เหมาะสมมากขึ้น เครื่องมือโสตทัศนูปกรณ์ทันสมัยขึ้น เอกสารและหนังสือมีอัตราการเพิ่มค่อนข้างสม่ำเสมอ