การศึกษาเปรียบเทียบเกณฑ์ตัดสินความดีในพุทธปรัชญาเถรวาท กับในปรัชญาของคานท์

Abstract

เนื้อหาของงานวิจัยฉบับนี้คือ การเสนอเกณฑ์ตัดสินความดีในพุทธปรัชญาเถรวาท และการเสนอเกณฑ์ตัดสินความดีใบปรัชญาของคานท์ แล้วนำเกณฑ์ตัดสินความดีของทั้งสองมาเปรียบเทียบให้เห็นถึงความคล้ายคลึง และความแตกต่างกัน จากการศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบเกณฑ์ตัดสินความดี มีประเด็นหลักๆ 4 ประเด็น คือ 1. ทัศนะเรื่องการใช้เจตนาเป็นเกณฑ์หลักในการตัดสินความดี 2. ทัศนะเรื่องกฎแห่งเสรีภาพ 3. ทัศนะเรื่องแรงจูงใจ 4. ทัศนะเรื่องความเมตตากรุณา ในเนื้อหาของงานวิจัย ผู้วิจัยได้นำเอากฎศีลธรรมของดานท์มาวิเคราะห์ ศีล 5 เพื่อแสดงให้เห็นว่า ศีล 5 เป็นจริยธรรมสากลที่มนุษย์ทุกคนพึงปฏิบัติตาม ความแตกต่างที่ปรากฏในเกณฑ์ตัดสินความดีของทั้งสองคือ พุทธศาสนาตัดสินการกระทำ โดยดูที่เจตนาของผู้กระทำเป็นองค์ประกอบหลัก และเอาผลของการกระทำที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ตัวเองและผู้อื่นเป็นองค์ประกอบรองในการพิจารณาว่าการกระทำ นั้นมีคุณค่าทางจริยธรรมมากน้อยแค่ไหน ส่วนลัทธิของคานท์ตัดสินการกระทำ โดยถือเอาเจตนาเป็นหลักและไม่คำนึงถึงผลที่จะเกิดขึ้นเลย โดยถือว่าผลเป็นสิ่งที่เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา ผลจึงมิใช้ตัววัดคุณค่าทางจริยธรรม ในภาคผนวกผู้วิจัยได้เพิ่มเติมเนื้อหาการเปรียบเทียบความคล้ายคลึงของพุทธศาสนาและของ คานห์ในทัศนะเรื่องความสุขที่เกิดจากการทำความดี โดยทั้งสองเห็นว่าบุคคลที่สามารถฝืนแรงกระตุ้นของ อำนาจฝ่ายต่ำได้ เขาจะได้รางวัลแห่งการทำความดีคือความสุขใจ